# started 2014-09-02T08:14:30Z "Geographi (vo griech. γεωγραφία geografia) oder Erdkund isch d Wisseschaft, wo sich mit de rümliche Struktur und Entwicklig vo de Erdoberflechi befasst, in ihre physische Bschaffeheit und au als Ruum und Ort vom menschliche Lebe und Handle."@sq . "Écologie isch d`Wisseschaft vum Hüshalt vu dr Nadür. Dr ditsch Zoolog E. Haeckel het 1866 zum erschdt Mol där Bigriff so definiert: \"die g'samt Wisseschaft vo d'r Beziehige vu ne me Organismus zue sinnere Üssewält\" und 1870 \" d'Lähre vu d'r Ökonomie, vu däm Hüshalt vu d'r dierische Organisme\"."@sq . "Biologi (vo griechisch bios, Läbä und logos, Wort oder Lehr, also \"Lehr vom Läbä\") isch d' Wisseschaft vu allem, was läbt und vu däm wie s'Lebändige alles mitenand verbunde isch. Vor em 18."@sq . "De Mittwuch isch de dritt Dag in de Wuche (noch dr DIN 1355 sit 1976), noch dr christlich/jüdische Zellung dr viert. Noch dera Zellig isch er genau i de Mitti vo de Wuche und do devo chunnt au sin dütsche Name. Noch de neue und hüt übliche Wohrnemig vo de Wuche häts zwai Täg (Mäntig und Zystig) vor em Mittwuch, aber vier Täg nochher (Dunschdig, Frytig, Samstig und Sunntig) und drum ischer hüt nume no vo de Schuelwuche d Mitti.Frejer het de Mittwuch Wodanstag gheise. Manchi sage au 'Miagde'."@sq . "D`Abchürzig UTC schtat für \"Koordinierti Wältziit\", und chunnt vom änglische Usdruck \"Universal Time Coordinated \". Uf Französisch heisst`s \"Temps Universel Coordonné\".D'UTC isch nid z'verwächsle mit de GMT (Greenwich Mean Time). Ab und zue wird au s'Kürzel Z für Zulu aagwändet (z.B. 16:24Z).D'UTC het dr Vorteil, dass si keini Summer- oder Winterzyte kennt und sich dorum als \"Standard\" eignet."@sq . "D Wikipedia isch e Enzyklopedii mid Byydreeg, wù jeede Internet-Nutzer dèèrf ändere oder naimen anderschd cha verwände. S Woord «Wikipedia» isch zämegsezd us em hawaiianische Wort «wikiwiki» (schnäl) ùn em änglische «encyclopedia» (Enzyklopedii). E Wiki isch e Website, wù d Benutzer d Syde nid nùme chene lääse, sùndern au diräkt im Browser bearbaide."@sq . "Enzyklopedi (agr. ἐγκυκλοπαιδεία, enkyklopaideía; gibildut us ἐγκύκλιος, enkýklios \"chreisförmig\" und παιδεία, paideía \"Lehr, Bildig\") isch ursprünglich die van ä Hippias von Elis im 5 Jh. V. Chr. giprägt Bizeichnig fär d’univerel Bildig. Hittu värsteit mu unnär Enzyklopedi än strukturiärti, meglischt umfassundi Darstellig va mänschlichum Wissu innära fär du täglich Gibrüch üsriächundu Gnauigkeit. Mu unärscheidut universelli und fachspezifischi Enzyklopedie."@sq . "GNU-Lizenz für freie Dokumentation isch die ditsch Bezoichnung für die im Orginal änglischschprochige \"GNU Free Documentation License\" (DE: Hohditsche Fassung vo dr GNU FDL).GNU-Lizenze sind Lizenze vum GNU-Projekt, des sich zum Ziel gsetzt hot, frei verfüegbare Versione vo Software und andere Werke gmiinsam z'erschtelle.D`Dokumentationslizenz isch drbi urschpringle gschaffe worre, um die Dokumente (Handbiecher, etc.), weele zue dr Software vom GNU-Projekt geschriebe worre sind, unter a ähnliche Lizenz z`schtelle wie d`Software seal. "@sq . "Albanie (albanisch: Shqipëria) isch e Staat i Süedoschteuropa ufem Balkan. Im Norde grenzt Albanie aa Serbie un Montenegro (Kosovo), im Oschte aa d Republik Makedonie un im Süüde aa Griecheland. Im Weschte hät Albanie e Chüschte aa dr Adria un em Ionische Meer. D Hauptstadt un gröschti Stadt isch Tirana."@sq . "Als Alemannisch bezeichnet mer dr Dialäkt / di Sproch, wu im Südweschte vum ditsche Sprochrüüm gschwätzt wird. Alemannisch wird vo uugfähr zäe Millione Mänsche gredet. I de Schwyz kennt mers als Schwyzerdütsch, z Frankriich heissts Elsässerditsch. Regional gits verschiidini Eigebezeichnige, wiä z.B. Markgräflerisch, Kaiserstiählerisch, Baseldytsch, Züritüütsch, Luschtenauerisch usw."@sq . "Dr Black Tiger (* 1972 z Basel als Urs Baur) isch dr erschti Räpper gsi, wo uf Schwytzerdütsch (Baaseldytsch), gräppt hed, und zwoor uf \"Murder by Dialect\" (1991) vo P27. Spöter hed er zäme mit em MC Rony en Album uffgno und hed d Gruppe Skeltigeron gründet, zäme mit em Skelt und em MC Rony. Nochhär hed er sich wider uf sy Solo-Karriere konzentriert. Sy Solo-CD \"Solo\" gilt as ainy vo de beschte Dütschschwytzer Räp-CD."@sq . "Ricotta isch dr italienisch Name für`en Frischkäs us Schoof- oder Chuemilch. Er entstoht, wenn mä früschi Milch oder Niidel in d Molke duet, das alles uf 90 °C ufwermt und Zitronesüüri drzue git, so dass es grinnt. Dr Chees wird vorsichdig ooben abgschöpft.Für zum Ricotta mache brucht mä Süessmolke, won übrig blibt wemm mä anderi Chees härstellt."@sq . "'S Elsass ésch e Region ém Oschte vun Frànkrich - un de Weschtsite vum (mittlere un süedlich) Owerrhin-Tal - àlso 's Ländel zwésche Rhin un Vogese. Mét ('m mittlere un süedlich) Bade z'sàmme bildt's àlso de (oweri) Owerrhin-Region zwésche Basel un Karlsrüeh, Schwàrzwald un Vogese."@sq . "Russland - bzw. Russischi Föderation - isch a zentralisierti Bundesrepublik odr Föderation z Osteuropa und -asie. Russland isch dr flächemäßig greeschte Schtaat uf dr Wealt.D Hauptschtadt heisst Moskau und isch e Millioneschtadt. Dr Schtaat Russland gits erscht sit em 21. Dezämber 1991; er isch entschtande us dr Ufflösig vo dr Union vo de Sozialistische Sowjetrepublike."@sq . "Frànkrich (uff frànzeesch la France, staatlich de République française) ésch e Lànd im weschtlich Europa. Es het ebbs meh àls sechzich Millione Inwohner un ésch mét 543.965 km² nooch Russland un d Ukraine s drittgreescht Lànd vun Europa. So nennt mers öi de \"Grande Nation\" un weje sini Form s \"Hexagon\". Mét sini Küschte éschs des einzigscht Lànd vun Europa, wie vun dNordsee unm Atlantik bis zuem Méttelmeer éwwr de gànz Kontinent driwwrlàngt."@sq . "De Glarner Schabbzigger isch e Schwizer Cheessorte, wo nid wie dr Ziger us Molke sondern us Magermilch gmacht wird und mit eme speziellen indische Klee (Trigonella caerulea), em Ziigerchruut gwürzt isch. Mit Angge vermischt git das en feine Brotuufstrych, de Anggezigger."@sq . "D normännischi Sprooch (in dr Normandi normaund, uf Jersey nouormand) ghört zue de Langues d'oïl un wird z Nordfrankriich in dr Normandi un uf de Kanalinsle gsproche. Es gilt als e bedrohti Sprooch un isch numme uf de Kanalinsle offiziel anerkannt. In dr Normandi isch es offiziel nit anerkannt, es wird aber amene Deil collèges vum Cotentin unterrichtet. S Normännisch het zum eine Gmeinsamkeite mitem Pikardische (domaine normano-picard) im Weschte un mitem Gallo (domaine de l'ouest) im Süde."@sq . "Sens Unik sin e HipHop-Gruppe us Renens bi Lausanne in dr Romandie, wo 1987 gründet worde isch und sich im 2010 ufglöst hät.Di bekanntischte Mitglider sin dr MC Carlos und d Sängerin Déborah, wo au als Solo-Künschtlerin aktiv isch. Si sin bekannt für ire vom East-Coast-Rap beyflussti Musig. Uf \"Abracadabra\" hän si sich an Pop aagnööchered, en Experimänt wo si aber mit irem neuschte Album, \"Mea Culpa\", wider ruckgängig gmacht hän."@sq . "Dr Dani Levy (* 17. Novämber 1957) isch e Regisseur, Schauspiiler und Produzänt us Basel. 1970/1971 isch är als Clown und Akrobat im Zirkus Basilisk uffdrätte. Denn het är e Germanistik-Studium aagfange, won är aber friehzytig abbroche hett. In de Joohr 1977-1979 isch är im Basler Theater als Schauspiiler und Autor dätig gsi."@sq . "D HipHop-(Sub-)Kultuur isch in de 1970er Joor entschtande. Dr in Jamaika geboreni Kool DJ Herc hed in dr Bronx Funk-Blatte ufgleggt und d Breaks verlengered, drzue hed er nach jamaikanischer Art toastet - schpöter hed me das rappe gnennt. Anderi wichtigi musikalischi Yflüss sin vo Lüt wi em DJ Hollywood ko; d.h. Disco-DJs."@sq . "D’ Romandie isch dr französischschprochigi Dail vo dr Schwyz. Dütschschwyzer nenne si normalerwys Weschtschwyz, Wälschschwyz oder Wälschland.D’Gränzä zwüsche dr Romandie und dr Dütschschwitz wird hüfig Röschtigrabe gnennt."@sq . "Public Enemy us Long Island, New York ghöre zu de wichtigschte HipHop-Gruppe überhaupt. Mit irer inhaltlig und bolitisch radikale Musig hänn si dr HipHop massgääblig erneuered. Di wichtigschte Mitglider sin dr Lead-Rapper Chuck D, dr Flavor Flav, dr DJ Terminator X und dr Professor Griff. Unterdesse sin Public Enemy nümm seer populär, immerhin hän si aber zäme mit em Moby e Anti-Kriegs-Track namens \"Make Love Fuck War\" uffgnoo. Vom Rolling Stone Magazine isch Public Enemy 2004 uf em 44."@sq . "Anke oder Butter isch es Striichfett won us Milchfett bestaat. Das mer de Anke als Anke dörf verchaufe, dörf de Wasseratäil nöd z gross si."@sq . "Esperanto, mit äigentlichem Name Lingvo Internacia isch di internazionali Schprach, wo 1887 fom polnische Augenarzt Ludoviko Lazaro Zamenhof dur d’ Publikazion fom erschte Leerbuech in polnischer und churz drufabe in änglischer, französischer und russischer Schprach de Mänschhäit forgschtellt worden isch."@sq . "Dr Kanton Soledurn isch e Kanton im Nordweschte vor Schwiiz.Hochdütsch: Solothurn; Französisch: Soleure; Italiänisch: Soletta; Rätoromanisch: Soloturn."@sq . "Gangster Rap isch e Sub-Stil vom HipHop. Boogie Down Productions us dr Bronx und vor allem dr Schoolly D us Philadelphia sin d Vorleufer vom Gangster Rap. Dr Ice-T us Los Angeles hed s Stück \"PSK - What does it mean\" vom Schoolly D als Grundlaag für si Track \"6 N The Morning\" gnoo. NWA und dr Eazy E hän als nöggschti \"Boyz N The Hood\" usebrocht, wo uf \"6 N The Morning\" basiert. Spöter isch d Musik me Soul und Funk-orientiert worde; schliesslig hed dr Dr."@sq . "Dr Arthur Cohn (* 4. Februar 1927 z Basel) isch e Filmproduzänt, wo scho mehfach mit eme Oscar uszeichnet worden isch. Si worschinlig wichtigsti Produktion isch «Il giardino dei Finzi Contini» (1970, Regie: Vittorio De Sica). Er hed au mehreri Film vom brasilianische Regisseur Walter Salles produziert."@sq . "Kurdisch (kurd. کوردی Kurdî) isch e Sprooch, wo in dr Türkei, im Irak, im Iran, z Syrie, z Georgie und z Armenie gschwätzt wird. Si isch mit em Farsi nooch verwandt. Baidi Schprooche ghöre zu de Iranische Sproochgruppe innerhalb vo de indoeuropäische Sproochfamilie. S Kurdische isch i zaalriichi Tielekt undertailt, wo zum Tail recht verschide töne."@sq . "Dr Ice-T (* 16. Februar 1958 z Newark/New Jersey USA als Tracy Marrow) isch e bekannte Rapper und Schauspiler. Är bezaichnet sich sälber als \"inventor of crime rhyme\", und si wichtigi Rolle als Pionier vom Gangster Rap isch unbeschtritte. Sit sim zwaite Album \"Power\" (1988) hed är immer wider au bolitischi Täggscht gschribe."@sq . "D Zulu Nation isch e Organisation, wu dr Afrika Bambaata grindet het, zum jungi Mensche vor Droge und Gwalt z bewahre."@sq . "Blaxploitation isch e US-amerikanischs Film-Genre. Dr Name verwyst uf di änglische Wörter BLACK ('schwarz') und EXPLOITATION ('Usbeutig'). Dr worschinlig bekanntischti Blaxploitation-Film isch \"Shaft\" (1971) vom Gordon Parks (nid z verwäxle mit em Remake (2000) vom John Singleton). Als erschte (oder Pre-)Blaxploitation-Film gilt \"Sweet Sweetback's Baad Asssss Song\" (1971) vom Melvin Van Peebles. Nid vergässe wärde darf i däm zämehang natürlech \"the queen of blaxploitation\", Pam Grier."@sq .