# started 2014-08-17T08:40:38Z "H\u00FCquq \u2014 pozitiv v\u0259 normativ h\u00FCquq n\u0259z\u0259riyy\u0259sin\u0259 g\u00F6r\u0259 ictimai m\u00FCnasib\u0259tl\u0259ri t\u0259nziml\u0259y\u0259n, d\u00F6vl\u0259tin m\u00FC\u0259yy\u0259nl\u0259\u015Fdirdiyi v\u0259 sanksiyala\u015Fd\u0131rd\u0131\u011F\u0131, d\u00F6vl\u0259t t\u0259r\u0259find\u0259n qorunan, \u00FCmumm\u0259cburi davran\u0131\u015F qaydalar\u0131n\u0131n m\u0259cmusu, liberal h\u00FCquq n\u0259z\u0259riyy\u0259sin\u0259 g\u00F6r\u0259 is\u0259 h\u0259r bir \u015F\u0259xs \u00FC\u00E7\u00FCn b\u0259rab\u0259r azadl\u0131q v\u0259 \u0259dal\u0259ti \u00F6z\u00FCnd\u0259 n\u0259z\u0259rd\u0259 tutan norma v\u0259 qaydalar\u0131n m\u0259cmusudur.\"H\u00FCquq\" s\u00F6z\u00FC \u0259r\u0259bc\u0259d\u0259n \"haqq\" s\u00F6z\u00FCn\u00FCn \u00E7oxlu\u011Funu ifad\u0259 edir. Bu s\u00F6z ingilis dilind\u0259 \"right\" s\u00F6z\u00FCn\u0259 uy\u011Fun g\u0259lir.M\u00FCasir h\u00FCquq \u0259d\u0259biyyat\u0131nda h\u00FCququn \u00FCmumi q\u0259bul edilmi\u015F anlay\u0131\u015F\u0131 yoxdur. M\u00FCxt\u0259lif n\u0259z\u0259riyy\u0259l\u0259rd\u0259 h\u00FCquqa f\u0259rqli t\u0259rif verilmi\u015Fdir."@az . "Hind dili Sanskrit dili P\u0259njab dili Marathi dili Oriya Sinhal dili Tamil dili Ka\u015Fmir dili Urdu dili Qara\u00E7\u0131 dili"@az . "\u0130ngilis dili Alman dili Norve\u00E7 dili \u0130sve\u00E7 dili Dan dili \u0130sland dili Niderland dili"@az . "Bu m\u0259qal\u0259nin az\u0259rbaycan dili \u0259lifbas\u0131n\u0131n \u0259r\u0259b qrafikas\u0131 il\u0259 qar\u015F\u0131l\u0131\u011F\u0131 vard\u0131r. Bax: \u0627\u064A\u0646\u062A\u0631\u0646\u062A\u0130nternet \u2014 bir ne\u00E7\u0259 kompyuterl\u0259r sisteminin bir birin\u0259 ba\u011Fl\u0131 oldu\u011Fu, d\u00FCnya s\u0259viyy\u0259sind\u0259 yay\u0131mlanan v\u0259 daimi olaraq inki\u015Faf ed\u0259n \u0259laq\u0259 \u015F\u0259b\u0259k\u0259sidir."@az . "Paleobalkan dill\u0259ri \u2014 bir s\u0131ra Hind-Avropa dill\u0259rinin \u015F\u0259rti adland\u0131r\u0131lmas\u0131. Bu dill\u0259rd\u0259 dan\u0131\u015Fanlar romal\u0131lar\u0131n i\u015F\u011Fal\u0131ndan \u0259vv\u0259l (ehtimal ki, i\u015F\u011Faldan bir m\u00FCdd\u0259t sonra da) Balkanlarda ya\u015Fam\u0131\u015Flar."@az . "Yunan dili Q\u0259dim Yunan dili"@az . "Dil - ancaq insanlara aid olan, \u00F6z\u00FCnd\u0259 m\u0259zmun v\u0259 eyni tip s\u0259sl\u0259nm\u0259 ( yaz\u0131l\u0131\u015F ) qaydalar\u0131 da\u015F\u0131yan \u015F\u0259rti sistem. O yaln\u0131z \u00FCnsiyy\u0259t vasit\u0259si deyil. Dil d\u00FCnya f\u0259ls\u0259f\u0259sidir. D\u00FCnya haqq\u0131nda t\u0259s\u0259vv\u00FCr yaradan t\u0259bii intellektual sistemdir. H\u0259r bir dil, ayr\u0131l\u0131qda d\u00FCnya haqq\u0131nda bilik, d\u00FCnyan\u0131 g\u00F6rm\u0259k v\u0259 anlamaq \u00FC\u00E7\u00FCn vasit\u0259dir.Dill\u0259ri linqvistika \u00F6yr\u0259nir. Dild\u0259 \u015F\u0259rti i\u015Far\u0259l\u0259r semiotikan\u0131n predmetidir. Dilin insan t\u0259f\u0259kk\u00FCr\u00FCn\u0259 v\u0259 f\u0259liyy\u0259tin\u0259 t\u0259sirini psixolinqvistika t\u0259dqiq edir."@az . "Co\u011Frafiya (yunan. \u03B3\u03B5\u03C9\u03B3\u03C1\u03B1\u03C6\u03AF\u03B1, yerin t\u0259sviri, \u03B3\u03B5\u03B9\u03B1 \u2014 Yer, torpaq v\u0259 \u03B3\u03C1\u03B1\u03C6\u03B5\u03B9\u03BD \u2014 yazmaq, t\u0259svir etm\u0259k) \u2014 t\u0259bii v\u0259 istehsal \u0259razi kompleksl\u0259rini v\u0259 onlar\u0131n komponentl\u0259rini t\u0259dqiq ed\u0259n t\u0259bi\u0259t v\u0259 ictimai elml\u0259r sistemi. T\u0259bi\u0259t v\u0259 ictimai co\u011Frafiya elml\u0259rinin vahid sistem \u015F\u0259klind\u0259ki birliyi.\u0130lk \u0259vv\u0259l co\u011Frafiya Yer haqq\u0131nda ensiklopedik elm olmu\u015Fdur.Diferensasiya prosesind\u0259 birinci n\u00F6vb\u0259d\u0259 iki \u0259sas qola ayr\u0131ld\u0131:fiziki co\u011Frafiya v\u0259 iqtisadi co\u011Frafiya.Bunun s\u0259b\u0259bi h\u0259min eliml\u0259rin \u00F6yr\u0259ndiyi obyektl\u0259rin m\u00FCxt\u0259lifliyi idi.Fiziki co\u011Frafiya t\u0259bi\u0259t elml\u0259rinin k\u0259\u015Ff etdikl\u0259ri qanunlar\u0131 r\u0259hb\u0259r tutur,iqtisadi co\u011Frafiya is\u0259 ictimai elmdir.\u0130qtisadi co\u011Frafiya ictimai istehsalat-s\u0259nayeni,k\u0259nd t\u0259s\u0259rr\u00FCfat\u0131n\u0131,h\u0259m\u00E7inin \u0259halini,onlar\u0131n yerl\u0259\u015Fm\u0259sini v\u0259 istehsalat-\u0259razi kompleksl\u0259rini \u00F6yr\u0259nir.\u0130qtisadi co\u011Frafiya da fiziki co\u011Frafiya kimi \u00FCmumi v\u0259 regional hiss\u0259l\u0259r\u0259 ayr\u0131l\u0131r.Co\u011Frafiya elml\u0259ri sistemin\u0259 h\u0259m\u00E7inin kartoqrafiya daxildir.Bu elm texniki elmdir,lakin o,co\u011Frafiyan\u0131n inki\u015Faf\u0131na s\u0259b\u0259b olmu\u015F,h\u0259tta b\u0259z\u0259n onu qabaqlam\u0131\u015Fd\u0131r.Onun \u0259sas m\u0259qs\u0259di t\u0259bi\u0259t obyektl\u0259rinin,hadis\u0259l\u0259rinin v\u0259 c\u0259miyy\u0259tin m\u0259kanca yerl\u0259\u015Fm\u0259sini,uy\u011Funla\u015Fmas\u0131n\u0131,qar\u015F\u0131l\u0131ql\u0131 \u0259laq\u0259sini,d\u0259yi\u015Fm\u0259sini \u0259ks v\u0259 t\u0259dqiq etm\u0259kd\u0259n ibar\u0259tdir."@az . "Frans\u0131z dili \u0130span dili \u0130talyan dili Portuqal dili Rum\u0131n dili Katalan dili"@az . "\u018Fd\u0259biyyat \u2014 insan\u0131n, c\u0259miyy\u0259tin hissl\u0259rini, d\u00FC\u015F\u00FCnc\u0259l\u0259rini, arzu v\u0259 ist\u0259kl\u0259rini obrazl\u0131 \u015F\u0259kild\u0259 \u0259ks etdir\u0259n s\u00F6z s\u0259n\u0259tidir. \u018Fd\u0259biyy\u0259t iki yolla yaran\u0131b, inki\u015Faf edir: \u015Fifahi v\u0259 yaz\u0131l\u0131. Yaz\u0131l\u0131 \u0259d\u0259biyyat il\u0259 \u015Fifahi \u0259d\u0259biyyat aras\u0131ndak\u0131 f\u0259rql\u0259r:\u015Eifahi \u0259d\u0259biyyat \u015Fifahi \u015F\u0259kild\u0259, yaz\u0131l\u0131 \u0259d\u0259biyyat is\u0259 yaz\u0131l\u0131 \u015F\u0259kild\u0259 yaran\u0131b, yay\u0131l\u0131r.\u015Eifahi \u0259d\u0259biyyat yaz\u0131l\u0131 \u0259d\u0259biyyata nisb\u0259t\u0259n daha q\u0259dimdir.\u015Eifahi \u0259d\u0259biyyat\u0131n konkret m\u00FC\u0259llifi olmur, anonim \u0259d\u0259biyyatd\u0131r. \u00DCmumxalq yarad\u0131c\u0131l\u0131\u011F\u0131n\u0131n m\u0259hsuludur. Yaz\u0131l\u0131 \u0259d\u0259biyyat is\u0259 m\u00FC\u0259llifli \u0259d\u0259biyyatd\u0131r.\u015Eifahi \u0259d\u0259biyyat\u0131n b\u0259zi n\u00FCmun\u0259l\u0259ri \u00E7oxvariantl\u0131d\u0131r, yaz\u0131l\u0131 \u0259d\u0259biyyat is\u0259 t\u0259kvariantl\u0131d\u0131r.\u015Eifahi \u0259d\u0259biyyat yarand\u0131\u011F\u0131 d\u00F6vr\u00FCn dil-\u00FCslub x\u00FCsusiyy\u0259tl\u0259rini qoruyub saxlam\u0131r. Yaz\u0131l\u0131 \u0259d\u0259biyyat is\u0259 saxlay\u0131r.H\u0259m yaz\u0131l\u0131 h\u0259m d\u0259 \u015Fifahi \u0259d\u0259biyyat \u00FC\u00E7 \u0259d\u0259bi n\u00F6v\u0259 b\u00F6l\u00FCn\u00FCr:Lirik n\u00F6vEpik n\u00F6vDramatik n\u00F6v"@az . "Da\u011Fl\u0131q Qaraba\u011F \u2014 Az\u0259rbaycan Respublikas\u0131n\u0131n q\u0259rb b\u00F6lg\u0259sidir. Erm\u0259nistan silahl\u0131 q\u00FCvv\u0259l\u0259ri t\u0259r\u0259find\u0259n i\u015F\u011Fal olunub. Da\u011Fl\u0131q Qaraba\u011F Az\u0259rbaycan\u0131n m\u0259rk\u0259zi hiss\u0259sind\u0259 yerl\u0259\u015Fir. Sovet hakimiyy\u0259ti d\u00F6vr\u00FCnd\u0259 burada \u018Frazisi 4,4min kv.km yaxud Az\u0259rbaycan Respublikas\u0131 \u00FCmumi \u0259razisinin 5,1 faizini t\u0259\u015Fkil ed\u0259n Da\u011Fl\u0131q Qaraba\u011F Muxtar Vilay\u0259ti yarad\u0131lm\u0131\u015Fd\u0131. 1970-ci ild\u0259 apar\u0131lm\u0131\u015F siyah\u0131ya almaya \u0259sas\u0259n Da\u011Fl\u0131q Qaraba\u011F Muxtar Vilay\u0259tinin 150.313 n\u0259f\u0259r \u0259halisi olmu\u015Fdur . Vilay\u0259tin t\u0259rkibin\u0259 \u018Fsg\u0259ran rayonu, Hadrut rayonu, Mardakert rayonu, Martuni rayonu, \u015Eu\u015Fa rayonu v\u0259 vilay\u0259t tabeli Stepanakert \u015F\u0259h\u0259ri daxil idi. Tarix\u0259n Qafqaz Albaniyas\u0131n\u0131n (Arran\u0131n), Qaraba\u011F xanl\u0131\u011F\u0131n\u0131n, Az\u0259rbaycan Xalq C\u00FCmhuriyy\u0259tinin, Az\u0259rbaycan Sovet Respublikas\u0131n\u0131n, t\u0259rkib hiss\u0259si olmu\u015Fdur. Indiki Az\u0259rbaycan Respublikas\u0131n\u0131n t\u0259rkib hiss\u0259sidir. Hal-haz\u0131rda \u0259traf \u0259razil\u0259rl\u0259 yana\u015F\u0131 (c\u0259mi 11 min km\u00B2) Erm\u0259nistan Respublikas\u0131n\u0131n i\u015F\u011Fal\u0131 alt\u0131ndad\u0131r. Az\u0259rbaycan\u0131n \"musiqi akademiyas\u0131\" kimi tan\u0131n\u0131r.Tarix\u0259n indiki az\u0259rbaycanl\u0131lar\u0131n ya\u015Fad\u0131\u011F\u0131 b\u00F6lg\u0259dir. 1820-ci ild\u0259n ba\u015Flayaraq erm\u0259nil\u0259rin Az\u0259rbaycana k\u00FCtl\u0259vi \u015F\u0259kild\u0259 k\u00F6\u00E7\u00FCr\u00FCld\u00FCy\u00FC \u0259razil\u0259rd\u0259n biridir. Erm\u0259nidilli m\u0259nb\u0259l\u0259rd\u0259 ad\u0131 Arsax kimi i\u015Fl\u0259nir."@az . "Antropologiya \u2014 insan haqq\u0131nda elmdir. T\u0259bi\u0259t elml\u0259rind\u0259ndir. insan\u0131n yaranmas\u0131 v\u0259 inki\u015Faf\u0131, insan irql\u0259rinin yaranmas\u0131 v\u0259 insan\u0131n fiziki qurulu\u015Funun normal d\u0259yi\u015Fm\u0259l\u0259ri haqq\u0131nda elmdir. Q\u0259rbd\u0259 bu elm\u0259 insan\u0131n t\u0259bii tarixind\u0259n \u0259lav\u0259, h\u0259m\u00E7inin etnoqrafiya v\u0259 arxeologiyan\u0131 da aid edirl\u0259r. \u0130nsan\u0131n \u0259m\u0259l\u0259 g\u0259lm\u0259sind\u0259 ictimai amill\u0259r daha \u00E7ox rol oynad\u0131\u011F\u0131nda antroplogiya humanitar elml\u0259r\u0259d\u0259 s\u0131x \u0259laq\u0259dard\u0131r. Antropologiya insan\u0131n morfologiyas\u0131, antropogenez v\u0259 irq\u015F\u00FCnasl\u0131q kimi \u0259sas b\u00F6lm\u0259l\u0259rd\u0259n ibar\u0259tdir."@az . "Sanatruk \u2014 298-338-ci ill\u0259rd\u0259 Paytakaran h\u00F6kmdar\u0131, b\u0259lk\u0259 d\u0259 Qafqaz Albaniyas\u0131n\u0131n \u00E7ar\u0131. Erm\u0259ni qaynaqlar\u0131 onu says\u0131z-hesabs\u0131z hunlar\u0131n h\u00F6kmdar\u0131 adland\u0131r\u0131r. Sanatruk Albaniyaya xristianl\u0131\u011F\u0131 yaymaq \u00FC\u00E7\u00FCn g\u00F6nd\u0259rilmi\u015F \u0259sl\u0259n parfiyal\u0131 erm\u0259ni din xadimi M\u00FCq\u0259dd\u0259s Qriqorisi v\u0259 onun yerli sakinl\u0259rd\u0259n xristian dinin\u0259 c\u0259lb ed\u0259 bildiyi \u015F\u0259xsl\u0259ri edam etdirdikd\u0259n sonra, alban feodallar\u0131 il\u0259 birg\u0259 337-ci ild\u0259 Erm\u0259ni \u00E7arl\u0131\u011F\u0131na h\u00FCcum etmi\u015F v\u0259 \u00F6lk\u0259nin paytaxt\u0131 Valar\u015Fapat\u0131 bir il \u0259lind\u0259 saxlam\u0131\u015Fd\u0131r. Romal\u0131lar\u0131n k\u00F6m\u0259yin\u0259 arxalanan erm\u0259nil\u0259r bir il sonra \u0259ks h\u00FCcuma ke\u00E7mi\u015F v\u0259 Sanatruku Erm\u0259ni \u00E7arl\u0131\u011F\u0131ndan \u00E7\u0131xara bilmi\u015Fl\u0259r. D\u00F6y\u00FC\u015Fl\u0259rin birind\u0259 Sanatruk h\u0259lak olmu\u015Fdur."@az . "\u015Eotland dili \u0130rland dili Vall dili Breton dili Men dili"@az . "Lat\u0131\u015F dili Litva dili"@az . "Erm\u0259nistan (erm\u0259nic\u0259: \u0540\u0561\u0575\u0561\u057D\u057F\u0561\u0576 - Hayastan), Erm\u0259nistan Respublikas\u0131 (erm\u0259nic\u0259: \u0540\u0561\u0575\u0561\u057D\u057F\u0561\u0576\u056B \u0540\u0561\u0576\u0580\u0561\u057A\u0565\u057F\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576) \u2014 C\u0259nubi Qafqazda d\u00F6vl\u0259t. \u015Eimalda G\u00FCrc\u00FCstanla, \u015F\u0259rqd\u0259 v\u0259 c\u0259nub-q\u0259rbd\u0259 Az\u0259rbaycanla, c\u0259nubda \u0130ranla, q\u0259rbd\u0259 is\u0259 T\u00FCrkiy\u0259 il\u0259 h\u0259ms\u0259rh\u0259ddir. Pakistan t\u0259r\u0259find\u0259n tan\u0131nm\u0131r."@az . "Rus dili Ukrayna dili Belarus dili Polyak dili \u00C7ex dili Slovak dili Serb dili Bolqar dili Xorvat dili Makedon dili"@az . "Dari dili Fars dili K\u00FCrd dili Osetin dili Pu\u015Ftu dili Tacik dili Tal\u0131\u015F dili Tat dili Tati dill\u0259ri Zaza dili"@az . "Akustika (yunan. \u1F00\u03BA\u03BF\u03CD\u03C9 \u2014 e\u015Fidir\u0259m)- mexaniki dal\u011Falar\u0131n qat\u0131, maye v\u0259 qaz m\u00FChitind\u0259 yay\u0131lmas\u0131n\u0131, x\u00FCsusiyy\u0259tl\u0259rini, olduqlar\u0131 \u015F\u0259raitl\u0259 uy\u011Funla\u015Fmalar\u0131, canl\u0131lar \u00FCz\u0259rind\u0259ki fizioloji v\u0259 psixoloji t\u0259sirl\u0259rini ara\u015Fd\u0131ran elm sah\u0259sidir. Obyektin\u0259 g\u00F6r\u0259 t\u0259snifat\u0131: Bioloji akustika: S\u0259sin balina, delfin, yarasa v\u0259 bayqu\u015F kimi heyvanlar t\u0259r\u0259f\u0131nd\u0259n nec\u0259 istifad\u0259 edildiyi \u00F6yr\u0259nilir. Su alt\u0131 akustika: D\u0259niz yata\u011F\u0131 v\u0259 su alt\u0131nda yaranan s\u0259s dal\u011Falar\u0131n\u0131n yay\u0131lmas\u0131, da\u011F\u0131lmas\u0131 v\u0259 t\u0259sirini \u00F6yr\u0259nir. Psixoloji v\u0259 Fizioloji Akustika: \u0130nsanlar v\u0259 heyvanlar\u0131n s\u0259sl\u0259r\u0259 qar\u015F\u0131 olan fizioloji v\u0259 psixoloji reaksiyalar\u0131n\u0131 \u00F6yr\u0259nir. Elektroakustika: Siqnal haz\u0131rlama n\u0259z\u0259riyy\u0259sinin akustika sah\u0259sind\u0259ki t\u0259tbiqini \u00F6yr\u0259nir. Dan\u0131\u015F\u0131q akustikas\u0131: Dan\u0131\u015F\u0131q \u00FC\u00E7\u00FCn laz\u0131m olan s\u0259s dal\u011Falar\u0131n\u0131n insanlar t\u0259r\u0259find\u0259n yarad\u0131lmas\u0131, n\u0259qli v\u0259 al\u0131nmas\u0131n\u0131 \u00F6yr\u0259nir. Musiqi akustikas\u0131: Musiqi texnikas\u0131n\u0131, musiqi q\u0259bulunu, musiqi al\u0259tl\u0259ri s\u0259sl\u0259rinin analizi v\u0259 sintezini \u00F6yr\u0259nir. Memarl\u0131q akustikas\u0131: Qapal\u0131 sah\u0259l\u0259rin v\u0259 memarl\u0131q abid\u0259l\u0259rinin akustika x\u00FCsusiyy\u0259tl\u0259rini \u00F6yr\u0259nir. Gurultu akustikas\u0131: Gurultunun nec\u0259 yarad\u0131ld\u0131\u011F\u0131 v\u0259 yay\u0131ld\u0131\u011F\u0131, t\u0259siredici v\u0259 t\u0259sirolunan gurultu idar\u0259si, v\u0259 gurultunun t\u0259sirl\u0259rini \u00F6yr\u0259nir. Fiziki Akustika: Akustika dal\u011Fa yay\u0131l\u0131mas\u0131n\u0131n fiziki x\u00FCsusiyy\u0259tl\u0259rini (yans\u0131ma, q\u0131r\u0131lma, t\u0259sir, s\u0131nma, q\u0259bul v\u0259.s.) \u00F6yr\u0259nir. Titr\u0259yi\u015F akustikas\u0131: Mexaniki sisteml\u0259rin olduqlar\u0131 \u015F\u0259raitl\u0259 olan \u0259laq\u0259l\u0259rini, v\u0259 bir-biri il\u0259 \u0259laq\u0259li \u00F6l\u00E7\u00FC, analiz v\u0259 n\u0259z