# started 2014-08-16T13:48:53Z "Frysk Damjen (ek wol Oer Alles Hinne of Damjen, Frysk spul) is in tinksport, in oare t\u00FBke fan damjen as it \"gewoane\", ynternasjonale damjen. It is in \u00E2ld spul, dat al s\u00FBnt de 17e ieu spile wurdt. Der jilde oare regels as by it gewoane damjen. In spiler mei nammentlik alle kanten opslaan, skean, rjocht\u00FAt en oerdwers. Hjirtroch sit der protte aksje yn it spul, wat lykwols net ynh\u00E2ldt dat it ienf\u00E2ldiger is as it gewoane damjen. De Fryske fariant is noch altyd popul\u00EAr en wurdt tsjintwurdich ek yn oare lannen spile."@fy . "In pear jier nei it barren op freed 16 novimber 1951 op it Saail\u00E2n yn Ljouwert, dat de skiednis yngien is as \"Kneppelfreed\" (\"Knuppelvrijdag\"), waarden de mooglikheden om it Frysk yn it rjochtsferkear te br\u00FBken wetlik f\u00EAstlein. Dat barde by de wet fan 11 maaie 1956. Mei yngong fan 1 jannewaris 1997 is dy wet wizige. Hjir \u00FBnder wurdt yn haadlinen werj\u00FBn hokker mooglikheden der op dit stuit binne om yn it rjochtsferkear de Fryske taal te br\u00FBken. Earne oars op dizze side fine jo ynformaasje oer it br\u00FBken fan it Frysk yn it bestjoerlik ferkear."@fy . "Oanlieding om in jierliks iepenloftspul te begjinnen wie it ynstoarten fan de toer fan Jorwert op 25 augustus 1951. De toer \u00FBndergie krekt in grutte restauraasjebeurt.De Jorwerters besochten \u00FAt alle macht de toer werom te krijen. Se ha doe in aksje h\u00E2lden om jild foar de toer te sammeljen. Dat slagge b\u00FBtengewoan. Twa jier letter ha sa'n fyftich Jorwerters it earste iepenloftspul oer it fuotljocht brocht, \u00FAt tankberens foar it jild dat \u00FAt alle hoeken en hernen fan it l\u00E2n binnenkaam wie.De earste \u00FAtfiering wie de basis foar in jierlikse happening dy't yn de rin fan de jierren \u00FAtwoeksen is ta in Frysk kultureel barren. Ier yn de maitiid begjinne de spilers mei de repetysjes dy't in hiele simmer duorje sille. In spesjale bou-ploech is faak moannen yn it spier mei it dek\u00F4r.Yn it l\u00EAst fan augustus en yn septimber binne de \u00FAtfieringen. Alle jierren stelt de Jorwerter notaris syn t\u00FAn beskikber foar dit iepenloftspektakel.De Fryske skriuwer Jan Schotanus soarget faak foar de oersetting fan net Frysktalige stikken. Romke Toering hat mear as 30 jier de rezjy h\u00E2n by it Jorwerter Iepenloftspul. Hy waard yn 2007 opfolge troch Tjerk Kooistra.Mei troch it s\u00FAkses fan it iepenloftspul is der in berne-iepenloftspul opsetten, d\u00EAr't allinne bern yn spylje. Dit iepenloftspul br\u00FBkte it dekor fan it 'grutte' iepenloftspul om eigen stikken op te fieren. Doe't d\u00FAdlik waard dat it berne-iepenloftspul tige s\u00FAksesfol wie, waard de \u00F4fstimming fan it dekor mei it 'grutte' spul hieltyd dreger en is it nei Easterwierrum ta ferhuze, w\u00EAr't no yn de pastoryt\u00FAn fan de Roomske tsjerke spile wurdt."@fy . "De Alvest\u00EAdetocht is in reedriderstocht fan sawat 200 kilometer by de alve st\u00EAden fan Frysl\u00E2n l\u00E2ns. Ljouwert, de haadst\u00EAd fan de Nederl\u00E2nske provinsje Frysl\u00E2n, is fan \u00E2lds it start- en finishplak. De tocht bringt de dielnimmers fan Ljouwert nei Snits, Drylts, Sleat, Starum, Hylpen, Warkum, Boalsert, Harns, Frjentsjer en Dokkum en dan wer werom nei Ljouwert, d\u00EAr't op de Bonke de einstreek leit. H\u00FBndertt\u00FBzenen task\u00F4gers wiene by de l\u00EAste tochten de kjeld treast en moedigen oan 'e r\u00FBte de reedriders oan."@fy . "Jierskema Deiskema"@fy . "It Bilt (Biltsk: \u2018t Bildt) is in gemeente oan de noardkust fan Frysl\u00E2n, mei 10.949 ynwenners (1 jannewaris 2004). It hat in gebiet fan 116,48 km2, w\u00EArfan 25,88 km2 wetter, en 15,4 km kust."@fy . "Kneppelfreed wie 16 novimber 1951, doe't der op it Saail\u00E2n yn Ljouwert in opskuor plakf\u00FBn. Mei alles dat deromhinne foarfallen is, hat dy dei in net \u00FBnbelangrike rol spile yn 'e striid foar de emansipaasje fan 'e Fryske taal en der \u00FAteinlik ta laat dat it Frysk yn 'e provinsje Frysl\u00E2n in offisjele status krige."@fy . "Keunst is it bewust skeppen fan in effekt, fral w\u00EAr't it effekt wichtiger is as in praktyske tapassing fan dy skepping. De measte keunstners besykje d\u00EArby de minsklike sin foar estetyk oan te sprekken. Om't net eltse keunstner dat docht, en ek om't troch ferskillen yn persoan en kultuer de sin foar estetyk net foar eltsenien itselde is, kin it w\u00EAze dat wat foar de ien wol keunst is dat foar in oar net is. Fral d\u00EAr't effekt wichtiger is as tapassing wurdt in waarnimmer twongen in oare betsjutting te finen as br\u00FBkberens, w\u00EArtroch keunst by de waarnimmer gefoelens oproppe kin."@fy . "De Freulepartij yn Wommels is de wichtichste keatspartij foar jonges fan 14 oant 16 jier. De partij waard foar it earst spile op 5 augustus 1903. De priis is neamd nei frelle Clara Jacoba de Vos van Steenwijk en bestiet \u00FAt in miniatuer fan it h\u00FBs fan de frelle.De dielname oan dizze partij stiet iepen foar jongespartoeren fan \u00F4fdielingen fan de KNKB. Eltse \u00F4fdieling mei maksimaal ien partoer nei de Freule stjoere.Eardere winners fan de Freulepartij meie net nochris dielnimme, ek al falle de jonges noch yn de goeie leeftydsklasse. It besikerstal fan de keatspartij yn Wommels leit alle jierren r\u00FBchwei tusken de 8.000 en de 10.000 minsken.It winnen fan de Freulepartij wurdt rekkene as it earste bledsje fan it Klaverke Fjouwer. De oare trije bledsjes fan it Klaverke Fjouwer kinne w\u00FBn wurde by; de Jong Nederl\u00E2npartij, de B\u00FBnspartij foar senioaren en de PC."@fy . "Keatsen is in spul w\u00EArby\u2019t in lytse bal mei de h\u00E2n of f\u00FBst (al as net beskerme troch bygelyks in want) sa slein wurde moat, dat de tsjinstanner de bal net (jildich) retoernearje kin. Keatsen is nei alle gedachten ien fan de \u00E2ldste balspullen fan de wr\u00E2ld. De keatssport wurdt yn ferskate farianten yn mear as 50 lannen en l\u00E2nstreken spile, \u00FBnder oare yn Belgje, Frankryk, Baskenl\u00E2n, Valencia, Itaalje en de Feriene Steaten. Op de Olympyske Simmerspullen fan 1928 yn Amsterdam wie it ien fan de net-offisjele demonstraasje sporten. De wichtichste wedstriid foar Frysl\u00E2n yn it keatsen is de jierlikse PC yn Frjentsjer."@fy . "It wurd Literatuer wurdt foar ferskate begrypen br\u00FBkt. Fral mei de \u00F4flieding \"liter\u00EAr\" betsjut it it skriuwen as keunstfoarm en alle keunst, alle boeken, dy't d\u00EArtroch makke wurdt. Dit is ta \u00FBnderskied mei lektuer, it skriuwen allinnich om it ferhaal oer te bringen. Hjir oan besibbe binne de betsjutting fan alle skreaune tekst yn in beheind gebiet, lykas fakliteratuer, en de betsjutting fan alle teksten, skreaun en sprutsen, yn in taal.It wurd \"Literatuer\" is in lettere \u00F4flieding fan it Latynske littera, de \u201Eboekst\u00EAf\u201C. It meartal litterae betsjutte d\u00EArneist sawat as \u201Eit skreaune, \u201Edokuminten\u201C, \u201Ebrieven\u201C, \u201Ewittenskip(pen)\u201C. Yn it Fr\u00E2nsk en Ingelsk bleau fan de wurden lettres en letters de wurdbetsjutting \u201Ewittenskippen\u201C bestean."@fy . "Jeanne Adema Jopie Huisman Wouter Jansen Willem Mook Pier Pander Louis G. le Roy Sjoerd de Vries Ids Wiersma Anne Woudwijk"@fy . "Ketlik (Katlijk) is in doarpke yn de gemeente It Hearrenfean, eastlik fan de flekke. De namme komt m\u00FBglik fan leke dat wetterloazing betsjut. De namme soe ek komme kinne fan it wurd katolyk."@fy . "De Fryske literatuer is in samling fan Fryske liter\u00EAre wurken. De earste skreaune wurden binne oerlevere op runeynskripsjes \u00FAt it tiidrek 500-800. De earste teksten skreaun yn it Frysk ferskynden yn de 13e ieu. Dy teksten binne oerlevere yn wetboeken en oarkonden. Healwei de 16e ieu wurde der gjin rjochtsteksten mear skreaun. Fan de ieuwen d\u00EArnei binne ferhalen, rym- en sprekwurden, gelegenheidsfersen en psalmen oerlevere. It hichtepunt fan de literatuer tusken 1550 en 1800 wie Gysbert Japiks (1603-1666). Yn de tiid fan de romantyk br\u00FBke ferskillende skriuwers it wurk fan Japiks noch as foarbyld. De tiid fan de romantyk wie yn de Fryske literatuer it momint dat Fryske liter\u00EAre wurken wer op in heech nivo ferskynden. Yn de 19e en 20e ieu ferskynden literatuerprizen, liter\u00EAre tydskriften en selsskippen. 1945 wie it jier dat de saneamde bining tusken skriuwers en de Fryske beweging 'ferbrutsen' waard."@fy . "It rjocht yn Frysl\u00E2n hat al in lange skiednis. Yn de Lex Frisionum waard it Fryske stamrjocht foar it earst skriftlik f\u00EAstlein."@fy . "Ljouwert (Nederl\u00E2nsk:Leeuwarden) is in gemeente yn de Nederl\u00E2nske provinsje Frysl\u00E2n. De gemeente Ljouwert hat 107.412 ynwenners, en in gebiet fan 84,11 km\u00B2 d\u00EArfan 3,33 km\u00B2 wetter."@fy . "Foar rjocht bestiet in oantal betsjuttings. Meastentiids wurde alle offisjele, troch de oerheid f\u00EAststelde regels bedoeld, dy't de ferh\u00E2ldingen tusken boargers en boargers, boargers en saken, boargers en oerheid en oerheden \u00FBnderling regelet, en dy't jilde op it gr\u00FBngebiet fan de steat dy't dat rjocht f\u00EAststeld hat. Wetten binne de meast foar de h\u00E2n lizzende foarbylden. Rjocht kin ek w\u00EAze it ynternasjonaal rjocht, dat rjocht tusken steaten regelet yn de foarm fan ferdraggen, of net-skreaun rjocht, sa as it fertrouwensbegjinsel tusken de folksfertsjintwurdiging en it deistich bestjoer. Yn \u00FBndersteand wurdt yngien op it rjocht yn de earstneamde betsjutting."@fy . "Ropta is in buorskip \u00FBnder Mitselwier yn Dongeradiel. Hy leit tusken Mitselwier, Easternijtsjerk en Ljussens. Dat is de reden w\u00EArom't de m\u00FBne d\u00EAr yn de 19e en 20e ieu b\u00EAst draaie koe: Wyn \u00FAt de earste h\u00E2n, mar net fier fan de doarpen."@fy . "In sport is in fysyk spul of tinkspul, d\u00EAr't neffens in reglemint wedstriden yn spile wurde foar in kampioenskip. Dat wol net sizze dat der allinnich soksoarte wedstriden spile wurde, mar mear dat der njonken de regels fan it spul, ek de regels binne foar it organisearjen fan wedstriden."@fy . "Reduzum is in doarp oan de ein fan it Swin, yn Boarnsterhim. Alhoewol it no net mear sa d\u00FAdlik is, is it fan oarsprong in terp, en al \u00FAt de tiid dat de Middelsee yn dit part fan Frysl\u00E2n hearske.De Nederl\u00E2nske namme wie: Roordahuizum en yn it Frysk wie dit: Roardhuzum. Omt it Frysk mear in sprektaal as in skriuwtaal is, is s\u00FBnt jierren keazen foar de \"fonetyske\" namme Reduzum, dy't neat mear te krijen hat mei de namme (van) Roorda, d\u00EAr't de namme fan \u00F4flaat is.Yn letter tiden wie Reduzum, lizzend oan de wei nei Oerisel, ferneamd fanwege de herberch \"De Trije Romers\", Dat wie in moai sintraal plak foar gearkomsten fan de boerelju, en dat is grif w\u00EArom hjir, yn wat yn dy tiid it hotel \"De Grutte Trije Romers\" wie, yn 1879 it Fries Rundvee Stamboek en it Fries Paarden Stamboek oprjochte binne.It hotel is der net mear, mar in oar ferneamd plak in Reduzum is der noch: Krekt b\u00FBten it doarp stiet oan wat ea de wei nei Oerisel wie De Blauwe Tent. En krekt d\u00EAr tsjinoer stiet de Doarpsm\u00FBne Reduzum."@fy . "GNU Free Documentation License\t\t Version 1.2, November 2002Copyright (C) 2000,2001,2002 Free Software Foundation, Inc. 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111-1307 USAEveryone is permitted to copy and distribute verbatim copiesof this license document, but changing it is not allowed.0. PREAMBLEThe purpose of this License is to make a manual, textbook, or otherfunctional and useful document \"free\" in the sense of freedom: toassure everyone the effective freedom to copy and redistribute it,with or without modifying it, either commercially or noncommercially.Secondarily, this License preserves for the author and publisher a wayto get credit for their work, while not being considered responsiblefor modifications made by others.This License is a kind of \"copyleft\", which means that derivativeworks of the document must themselves be free in the same sense. Itcomplements the GNU General Public License, which is a copyleftlicense designed for free software.We have designed this License in order to use it for manuals for freesoftware, because free software needs free documentation: a freeprogram should come with manuals providing the same freedoms that thesoftware does. But this License is not limited to software manuals;it can be used for any textual work, regardless of subject matter orwhether it is published as a printed book. We recommend this Licenseprincipally for works whose purpose is instruction or reference.1. APPLICABILITY AND DEFINITIONSThis License applies to any manual or other work, in any medium, thatcontains a notice placed by the copyright holder saying it can bedistributed under the terms of this License. Such a notice grants aworld-wide, royalty-free license, unlimited in duration, to use thatwork under the conditions stated herein. The \"Document\", below,refers to any such manual or work. Any member of the public is alicensee, and is addressed as \"you\". You accept the license if youcopy, modify or distribute the work in a way requiring permissionunder copyright law.A \"Modified Version\" of the Document means any work containing theDocument or a portion of it, either copied verbatim, or withmodifications and/or translated into another language.A \"Secondary Section\" is a named appendix or a front-matter section ofthe Document that deals exclusively with the relationship of thepublishers or authors of the Document to the Document's overall subject(or to related matters) and contains nothing that could fall directlywithin that overall subject. (Thus, if the Document is in part atextbook of mathematics, a Secondary Section may not explain anymathematics.) The relationship could be a matter of historicalconnection with the subject or with related matters, or of legal,commercial, philosophical, ethical or political position regardingthem.The \"Invariant Sections\" are certain Secondary Sections whose titlesare designated, as being those of Invariant Sections, in the noticethat says that the Document is released under this License. If asection does not fit the above definition of Secondary then it is notallowed to be designated as I