# started 2014-08-16T13:49:29Z "O termo autor pode ter diferentes definici\u00F3ns: O que realiza un determinado acto. O causante de algo: O autor do crime est\u00E1 no c\u00E1rcere. Quen realiza unha obra art\u00EDstica, literaria ou cient\u00EDfica: Premiaron \u00F3 autor deste libro. En narratolox\u00EDa, por autor ent\u00E9ndese autor impl\u00EDcito. O suxeito activo dun delito, ben por acci\u00F3n, ben por omisi\u00F3n. A parte demandante nun xu\u00EDzo."@gl . "Un actor, se \u00E9 home, ou unha actriz, se \u00E9 muller, \u00E9 unha persoa que representa un papel nunha obra teatral, cinematogr\u00E1fica, radiof\u00F3nica ou televisiva. O primeiro actor do que se ten noticias foi o grego Tespo que actuou no Teatro Dionisio no 534 a.C. e que narrou a historia en primeira persoa, ata ent\u00F3n as historias que se narraban cont\u00E1banse en terceira persoa."@gl . "A Antimateria \u00E9 a materia composta de antipart\u00EDculas das part\u00EDculas que constit\u00FAen a materia normal. Un \u00E1tomo de antihidr\u00F3xeno, por exemplo, est\u00E1 composto dun antiprot\u00F3n de carga negativa orbitado por un positr\u00F3n de carga positiva. Se unha parella part\u00EDcula/antepart\u00EDcula entra en contacto entre si aniqu\u00EDlanse producindo un estalido de enerx\u00EDa, que pode manifestarse en forma doutras part\u00EDculas, antipart\u00EDculas ou radiaci\u00F3n electromagn\u00E9tica.En 1995 consegu\u00EDuse producir anti\u00E1tomos de hidr\u00F3xeno, as\u00ED como n\u00FAcleos de antideuterio, creados a partir dun antiprot\u00F3n e un antineutr\u00F3n, pero non se logrou crear antimateria de maior complexidade. A antimateria cr\u00E9ase no universo al\u00ED onde haxa colisi\u00F3ns entre part\u00EDculas de alta enerx\u00EDa, como no medio da galaxia, mais a\u00EDnda non se atopou ning\u00FAn tipo de antimateria como residuo do Big Bang, (cousa que ocorre coa materia normal). A diferente distribuci\u00F3n entre a materia e a antimateria no universo foi durante moito tempo un misterio. A soluci\u00F3n m\u00E1is prob\u00E1bel at\u00F3pase na certa asimetr\u00EDa nas propiedades dos mes\u00F3ns-B e as s\u00FAas antipart\u00EDculas, os anti-mes\u00F3ns-B."@gl . "A artesan\u00EDa comprende, basicamente, as obras e traballos realizados manualmente e con pouca intervenci\u00F3n de maquinaria, habitualmente obxectos decorativos ou de uso com\u00FAn. O que se dedica a esta actividade denom\u00EDnase artes\u00E1n."@gl . "Un ax\u00F3uxere ou ruxerruxe \u00E9 un obxecto sonoro que serve para entreter aos cativos. Pode ser de pl\u00E1stico, metal ou madeira e ao movelo fai ru\u00EDdo debido a unha boli\u00F1as no seu interior. Adoitan seren de cores moi vivas para estimular os sentidos do neno.Debido a que a capacidade cognitiva dos pequenos a\u00EDnda non est\u00E1 desenvolvida, este xoguete obriga ao neni\u00F1o a forzar as s\u00FAas capacidades visuais e auditivas para comprender o que ten diante cando o xoguete est\u00E1 no seu poder. Ademais vai obtendo est\u00EDmulos t\u00E1ctiles que o relacionan co mundo exterior. A existencia de obxectos que chamen a s\u00FAa atenci\u00F3n resulta moi importante como xeito de: fomentar o crecemento do cerebro na etapa de maior plasticidade; comprobar se sofre algunha discapacidade auditiva ou visual; desenvolver as capacidades sensoriais; buscar unha pronta reacci\u00F3n e comprensi\u00F3n do seu contorno para ilo integrando nas redes sociais;Noutro aspecto non l\u00FAdico e m\u00E1is funcional, este obxecto util\u00EDzase como sinal de movemento: coma os badais nas igrexas ou os chocallos nas vacas, p\u00F3nselle \u00E1s veces aos gatos ou cans para saber onde est\u00E1n ou para saber se se est\u00E1n movendo.Consiste nun recipiente no que introducen ax\u00F3uxeres ou campa\u00ED\u00F1as e un mango por onde agarra o cativo. Os m\u00E1is peque\u00F1os ax\u00EDtano instintivamente e div\u00EDrtense co son que eles producen. Actualmente, existe unha gran cantidade de modelos no mercado, fabricados de moi diversos materiais. A maior\u00EDa est\u00E1n decorados con cores rechamantes e figuri\u00F1as infant\u00EDs.Os ax\u00F3uxeres foron utilizados polos cativos durante milleiros de anos. Os primeiros que se co\u00F1ecen datan da \u00E9poca exipcia, antes do comezo do Imperio Novo."@gl . "Denom\u00EDnase adquisici\u00F3n da linguaxe \u00E1 aprendizaxe e desenvolvemento da capacidade ling\u00FC\u00EDstica por parte dun individuo. Dist\u00EDnguese entre aprendizaxe da primeira lingua, que realizan todos os nenos, e aprendizaxe dunha segunda lingua ou dunha lingua estranxeira. Este proceso \u00E9 estudado pola Ling\u00FC\u00EDstica, a Psicolox\u00EDa e a Ling\u00FC\u00EDstica aplicada co obxecto de comprender os procesos utilizados na aprendizaxe da linguaxe, identificar as etapas e comprender a natureza da linguaxe.Na adquisici\u00F3n da linguaxe d\u00E9bense tomar en consideraci\u00F3n as diferentes teor\u00EDas explicativas, a existencia de diferenzas individuais e a hip\u00F3tese da existencia dun per\u00EDodo cr\u00EDtico no que ela \u00E9 pos\u00EDbel. A orixe e adquisici\u00F3n das regras de produci\u00F3n \u00E9 obxecto de m\u00FAltiples controversias, tanto respecto \u00E1 s\u00FAa natureza (ling\u00FC\u00EDstica cognitiva ou especificamente ling\u00FC\u00EDstica) como da s\u00FAa aprendizaxe (innata ou aprendida desde o medio social). Para moitos autores, a linguaxe implica unha funci\u00F3n simb\u00F3lica anterior a ela, que se materializa nos diferentes sistemas de signos. Estes sistemas de signos da linguaxe comb\u00EDnanse, pola s\u00FAa vez, con aspectos emocionais e afectivos que expresan a actitude, relaci\u00F3n ou interacci\u00F3n do falante respecto da s\u00FAa mensaxe, e pretenden influ\u00EDr no o\u00EDnte. P\u00F3dense distinguir d\u00FAas teor\u00EDas explicativas da adquisici\u00F3n da linguaxe: a teor\u00EDa condutista e a teor\u00EDa innatista.A teor\u00EDa condutista, ou behaviourista, estende \u00E1 conduta da linguaxe os mesmos principios dese\u00F1ados para explicar a adquisici\u00F3n das condutas non verbais, e sost\u00E9n que a s\u00FAa adquisici\u00F3n obedece aos principios do reforzo e ao condicionamento. Para Skinner, a conduta verbal pode ser controlada eficazmente co emprego de reforzos e est\u00EDmulos discriminativos, de forma que as respostas reforzadas tender\u00E1n a repetirse indefectibelmente no futuro. A aplicaci\u00F3n dos principios da teor\u00EDa condutista \u00E1 descrici\u00F3n da conduta da linguaxe ten recibido fortes cr\u00EDticas.No centro da pol\u00E9mica sit\u00FAase Chomsky, principal representante da teor\u00EDa innatista, que prop\u00F3n a existencia dun \u2018mecanismo innato\u2019 que desempe\u00F1a un papel fundamental na linguaxe. Suxire que os seres humanos nacen cunha habilidade ling\u00FC\u00EDstica innata, que emerxe principalmente do proceso de maduraci\u00F3n. O cerebro humano pos\u00FAe un sistema neuronal, o dispositivo de adquisici\u00F3n da linguaxe que permite a comprensi\u00F3n da estrutura da linguaxe e proporciona estratexias e t\u00E9cnicas para a aprendizaxe das caracter\u00EDsticas exclusivas dunha lingua nai determinada. A formulaci\u00F3n de Chomsky sup\u00F3n que a mente do neno est\u00E1 preparada de xeito predeterminado para procesar a estrutura que caracteriza a linguaxe humana, chegando a unha especie de gram\u00E1tica transformacional da s\u00FAa lingua materna; mais isto non quere dicir que o sistema gramatical ve\u00F1a dado como co\u00F1ecemento innato, sen\u00F3n s\u00F3 que se pos\u00FAen uns medios innatos para procesar a informaci\u00F3n e xerar estruturas internas. A afirmaci\u00F3n de que o neno nace con todos os universais ling\u00FC\u00EDsticos foi entendida por alg\u00FAns autores dun xeito moi literal. As\u00ED McNeill suxire que os nenos nacen cunha hierarqu\u00EDa de categor\u00EDas ling\u00FC\u00EDsticas. Pola contra, outros fan unha interpretaci\u00F3n m\u00E1is moderada. Para Fodor, os universais ling\u00FC\u00EDsticos son intr\u00EDnsecos ao neno, m\u00E1is ca innatos. O punto de vista de Chomsky tampouco carece de cr\u00EDticas. As\u00ED, para os te\u00F3ricos condutistas \u00E9 un punto de vista en contra da perspectiva innatista a aparente capacidade dos animais, tales coma os chimpanc\u00E9s, para aprender os rudimentos da linguaxe. As investigaci\u00F3ns sobre a linguaxe po\u00F1en de manifesto a existencia de diferenzas individuais na adquisici\u00F3n dela, non s\u00F3 en relaci\u00F3n ao seu inicio e rapidez de desenvolvemento, sen\u00F3n tam\u00E9n no uso de diferentes mecanismos de aprendizaxe e no uso de rotas evolutivas non exactamente iguais. Pola contra, a hip\u00F3tese dun per\u00EDodo cr\u00EDtico na s\u00FAa adquisici\u00F3n, tal como foi inicialmente formulada por Eric Lenneberg, \u00E1chase con problemas na actualidade. Este investigador baseouse, por unha banda, no feito de que o per\u00EDodo no que se sit\u00FAa xeralmente a adquisici\u00F3n da linguaxe \u00E9 entre un per\u00EDodo anterior ao dos dous anos e os doce, sen que poida adquirirse a partir desta idade; e, por outra, na existencia de recuperaci\u00F3ns da linguaxe en suxeitos que sufriron afasia en idades temper\u00E1s, pero non (ou moi defectuosa) en af\u00E1sicos adultos. Resultados de investigaci\u00F3ns posteriores po\u00F1en en evidencia a capacidade para adquirir a capacidade ling\u00FC\u00EDstica despois deste per\u00EDodo considerado como cr\u00EDtico. Non obstante, a pesar da s\u00FAa adquisici\u00F3n, o desenvolvemento non \u00E9 normal. Parece existir un per\u00EDodo \"sens\u00EDbel\" (16 meses-8 anos, aproximadamente) no que se produce o esencial do desenvolvemento ling\u00FC\u00EDstico."@gl . "O A \u00E9 a primeira letra do alfabeto galego, e representa a vogal m\u00E1is aberta da lingua galega.Pode ter a funci\u00F3n de artigo determinado feminino singular (a bolboreta), ou de preposici\u00F3n con distintos valores (axudar a algu\u00E9n, ir a Santiago).Tam\u00E9n pode ser un prefixo de orixe latina con valor de aproximaci\u00F3n ou direcci\u00F3n (achegar, asentar), ou un prefixo de orixe grega con valor de negaci\u00F3n (apol\u00EDtico, anormalidade)."@gl . "Alfabeto denota o conxunto organizado de letras e tam\u00E9n un sistema de escrita, o m\u00E1is com\u00FAn no mundo occidental. Na primeira acepci\u00F3n \u00E9 sin\u00F3nimo de abecedario e na segunda \u00FAsase en contraposici\u00F3n co alifato ou o abxad conson\u00E1nticos ou os silabarios, busca representaci\u00F3ns fonem\u00E1ticas, non sempre biun\u00EDvocas. Ten unha orde fixa, que se emprega por exemplo para a ordenaci\u00F3n en dicionarios, enciclopedias ou glosarios en papel, ou en listados de cousas.A palabra alfabeto prov\u00E9n das gregas alfa e beta, que designaban a primeira e segunda letra do seu alfabeto, correspondentes no alfabeto latino a a e b, respectivamente.O alfabeto galego ten 23 letras (entre par\u00E9nteses a denominaci\u00F3n da letra):a (a), b (be), c (ce), d (de), e (e), f (efe), g (gue), h (hache), i (i), l (ele), m (eme), n (ene), \u00F1 (e\u00F1e), o (o), p (pe), q (que), r (erre), s (ese), t (te), u (u), v (uve), x (xe), z (zeta)."@gl . "O autom\u00F3bil \u00E9 un veh\u00EDculo que se despraza sobre rodas autopropulsado por un motor propio e destinado ao transporte de persoas ou mercanc\u00EDas sen necesidade de carriles. Diferentes tipos de autom\u00F3biles incl\u00FAen o coche, o autob\u00FAs, a furgoneta e o cami\u00F3n."@gl . "O Amor \u00E9 un sentimento que ten unha persoa por outra cando sente por ela algo m\u00E1is que un simple afecto. Consid\u00E9rase o conxunto de sentimentos que intensifican as relaci\u00F3ns interpersoais do ser humano que desexa o encontro e uni\u00F3n con outro ser que lle faga sentirse completo.O amor \u00E9 un estado mental que crece ou decrece dependendo de como se retroalimente ese sentimento na relaci\u00F3n dos que compo\u00F1en o n\u00FAcleo amoroso. A retroalimentaci\u00F3n depende de varios factores, ben sexa polo comportamento da persoa amada, polos seus atributos involuntarios ou polas necesidades particulares da persoa que ama."@gl . "O angstrom \u00E9 unha unidade de lonxitude equivalente a 10-10m. Util\u00EDzase principalmente para expresar lonxitudes de onda das radiaci\u00F3ns e o tama\u00F1o dos \u00E1tomos. A s\u00FAa abreviatura \u00E9 \u00C5.O seu nome \u00E9 en honra do f\u00EDsico sueco Anders Jonas \u00C5ngstr\u00F6m, un dos fundadores da espectroscop\u00EDa.O \u00E5ngstr\u00F6m non \u00E9 unha unidade do sistema internacional de medidas. Non obstante, est\u00E1 considerada como unha das unidades \u00FAtiles para responder a necesidades espec\u00EDficas de certos campos cient\u00EDficos t\u00E9cnicos. A publicaci\u00F3n El Sistema Internacional de Unidades SI da Oficina Internacional de Pesas e Medidas, editado polo Centro Espa\u00F1ol de Metrolox\u00EDa, dispo\u00F1ible electronicamente, incl\u00FAeo na T\u00E1boa 8 (Outras unidades non pertencentes ao SI), e di:e sobre o seu uso advirte que certas unidades non pertencentes ao SI a\u00EDnda aparecen en publicaci\u00F3ns cient\u00EDficas, t\u00E9cnicas e comerciais e que continuar\u00E1n en uso durante moitos anos. Non obstante, tam\u00E9n sinala que os cient\u00EDficos deben ter a liberdade de utilizar \u00E1s veces ditas unidades se o consideraran conveniente, a\u00EDnda que a inclusi\u00F3n de tales unidades nos seus textos non implica a recomendaci\u00F3n do seu uso."@gl . "A astrolox\u00EDa \u00E9 un sistema ou tradici\u00F3n no que o co\u00F1ecemento da posici\u00F3n aparente e o movemento dos astros se usa para intentar comprender, interpretar e organizar o co\u00F1ecemento sobre a realidade e a existencia humana na Terra."@gl . "A nutrici\u00F3n aut\u00F3trofa (de autos, \"por si mesmo\", e trofo, \"que se alimenta\") \u00E9 o tipo de nutrici\u00F3n caracter\u00EDstica dos denominados individuos aut\u00F3trofos ou produtores, \u00E9 dicir, aqueles capaces de sintetizaren substancias esenciais para o seu metabolismo partindo de substancias inorg\u00E1nicas. Existen dous tipos de procesos aut\u00F3trofos: A fotos\u00EDntese dos seres fotolitoautr\u00F3tofos (caracter\u00EDstico de plantas e outros organismos) que \u00E9 o pr