# started 2014-08-16T14:11:28Z "Serat Kalatidha iku sawijining tembang anggitan\u00E9 Ranggawarsita. Isin\u00E9 perkara pasambatan\u00E9 y\u00E8n ing jaman samono wong kudu m\u00E8lu-m\u00E8lu perkara sing kalebu ala supaya bisa 'maju'. Tembang macapat iki kab\u00E8h ing pupuh Sinom lan ana 12 pada gunggung\u00E9. Karya sastra iki ditulis kurang luwih taun 1860 Masehi. Kalatidha kuwi salah siji karya sastra Jawa kang kawentar. Malah nganti saiki isih ak\u00E8h wong Jawa, utaman\u00E9 kalangan tuwa kang isih apal paling ora siji pada syair iki, yakuwi pada kapitu."@jv . "Dhialek Cerbonan utawa uga diarani Basa Cerbon iku sajenis dhialek basa Jawa sing dipituturake ing pesisir lor Jawa Barat utamane mulai tlatah Cilamaya (Karawang), Blanakan, Pamanukan, Pusakanagara (Subang), Indramayu, nganthi Cirebon lan Losari Wetan, Brebes, Jawa Tengah.Biyen basa iki kanggo perdagangan ing pesisir Jawa Barat mila Cirebon dhadi salah sijining pelabuhan pratama, khususe ing abad 15-17. Sadhurunge, basa iki ora bedha karo Basa Jawa Soloan, namung pramila abad 17, basa Cerbonan mulai katon bedhane oleh kena pengaruh lokal kaliyan pengaruh Basa Sundha. Basa Cerbon uga tansah mertahanke wujud-wujud kunaning Basa Jawa Tengahan (kayata ukara-ukara lan pangucapan) sing wis ora diangge maneh karo Basa Jawa Baku.Basa Cerbon ya diajarke ning sekolah-sekolah wilayah Cirebon kaliyan Basa Sundha. Ing tlatah Cirebon, basa iki dituturke karo mayoritas penduduke kecuali kecamatan-kecamatan sing awates Majalengka lan Kuningan sing nganggo Basa Sundha. Basa Cerbon luwih dominan ing Indramayu utawa diarani Dermayon.Upami : Kepriben kabare, cung?\t: Kepriye kabare, cah-cah? Isun lungA sing umah\t\t: Aku lunga saka omah Aja sok gumuyu bae\t\t: Aja ngguyu wae Sira arep mendhi?\t\t: Kowe arep menyang endhi? kowen pan mengendhi? : kowe arep menyang endhi? baka sira kuh pan mengendhi? : nek kowe iki arep endhi? isun esuk kiye sarapan lawuhe mirong bari urab : esuk iki aku sarapane lawuhe mirong karo urab. \"mirong(rempeyek saka teri, urang lan iwak cilik-cilik)\""@jv . "Ludruk iku seni panggung sing asal\u00E9 saka Jawa W\u00E9tan. Pramila, Ludruk iki muncul saka kesenian rakyat jeneng\u00E9 Besutan, seni besutan iki biy\u00E8n dip\u00E9ntask\u00E9 ing ratan ditonton karo ak\u00E8h uwong. Ludruk kasebar ing tlatah Jawa W\u00E9tan sing budayan\u00E9 budaya Arekan, wiwit saka Jombang nganti Jember."@jv . "Banyuwangen iki salah siji tlatah ing Jawa W\u00E9tan sing paran\u00E9 ing pojok w\u00E9tan Pulo Jawa. Pramila lokasin\u00E9 iku, ak\u00E8h pengaruh kajaban sing mlebu ing tlatah sing kadangkala diarani Bumi Blambangan iki.Tlatah Banyuwangi diubengi pegunungan ing kulon, lan lautan ing kidul w\u00E9tan\u00E9. Dadi, tlatah iki ora akeh kapengaruh karo Budaya Mataraman lan Budaya Arekan. Pengaruh sing paling kuat mengaruhi tlatah lan budaya Banyuwangi iku saliyan\u00E9 pangaruh Jawa, ya pengaruh Bali lan Medura. Pangaruh Bali paling katon ing kabudayaaning Banyuwangi amarga ing jaman biy\u00E8n Blambangan nat\u00E9 dadi siji pamar\u00E8ntahan karo Karajan Bali. Banyuwangi sugih karo an\u00E9ka rupa kebudayaan lan kasenian. Wong Banyuwangi, utaman\u00E9 Lare Using paling bangga karo bedhan\u00E9 kabudayan\u00E9 tinimbang tlatah Jawa liyan\u00E9."@jv . "Sastra iku sawijing tembung silihan saka Basa Sansekerta; \"\u015B\u0101stra\", sing tegese \"tulisan\" utawa \"buku\", saka tembung dasar \"\u015B\u0101s-\" sing tegese \"weruh\". Ing basa Jawa, tembung iki biasane dienggo ngarani \"kasusastran\" utawa sajinising tulisan sing nduwe arti utawa kaendahan tartamtu. Ananging, tembung \"sastra\" ugi bisa ngarani kabeh jinis tulisan, apa iki endah apa ora. Karya sastra ugi dipungginakaken kagem media mratelaaken pengalaman panggangit. Ukara, tembung, lan basa ingkang dipunginaaken dening panganggit punika basa ingkang endah saengga dadosaken raos remen kagem tiyang ingkang maos. Prastawa-prastawa ingkang dipunangkat panggangit boten namung prastawa ingkang sae kemawon ananging ugi prastawa ingkang awon wontening salebeting carios. Ananging saking carios \u00E9ndah utawi awon punika kita saged mundhut sari pathinipun. Pangganggit ugi saged mangaribawa kabudayan masyarakat tertemtu ing salebeting karya sastra ingkang dipunanggit, kadosta pola pikir masyarakat.Saliyane iku, tembung sastra bisa dibagi dadi sastra tulis karo sastra lisan (sastra oral). Neng kene sastra ora akeh gathuke karo tulisan, nanging gathuke karo Basa sing didadekake wahana kanggo mengekspresikan pengalaman atau pemikiran tertentu.Biasane kasusastran dibagi miturut daerah geografis utawa basa."@jv . "Budaya iku maknane kabeh pemikiran menungsa sing sifate abstrak sing diwujudake dadi pola tingkah laku neng masyarakat lan kasil Budaya sing sifate fisik. Dadi budaya iku nduwe bagian utawa unsur sing tahap-tahape yaiku: pikiran utawi gagasan utawi ide, rasa lan niat. Kabeh gabungan bagian utawa unsur-unsur iku mung ana neng menungsa.Tembung budaya iku asale saka basa Sansekerta yaiku \"buddayah\" sing asale saka tembung \"budhi\" utawa akal. Akal iku dadi salah siji perangkat utama menungsa kanggo njalani urip lan ora ana makhluk liya sing nduwe akal.Miturut Prof. Koentjaraningrat, kabudayan iku gabungan kabeh sistem, gagasan, tindakan lan kasil karya menungsa neng masyarakat sing isa diperkoleh liwat sinau."@jv . "Bausastra utawa kamus iku sawijining buku sing isin\u00E9 daftar d\u00E9finisi tembung-tembung."@jv . "Dhialek Banyumasan dituturke ing tlatah Banyumasan, kasebar mulai Kebum\u00E8n, Cilacap, Banyumas, Purbalingga, Banjarnegara, Pemalang, Tegal, Brebes nganthi tlatah Pasundan, molai Cirebon - Indramayu lan Banten lor.Dhial\u00E8k Banyumasan dianggep minangka logat Basa Jawa sing paling tuwa. Bab iki ditandhani kanthi anan\u00E9 sawetara tembung jroning Basa kawi/sanksekerta sing arupa asal\u2019e basa jawa sing isih dianggo ing dhial\u00E8k Banyumasan kayata tembung rika (jw = kow\u00E9, ind = kamu), uga tembung inyong sing asal saka ingong sarta pangucapan vokal a sing utuh ora kaya \u00E5 (waca a tipis / miring) sing dadi pocapan dhial\u00E8k Banyumasan kayad\u00E9n\u00E9 basa sangskerta. Sadurung\u00E9 kena prabaw saka kraton/krajaan, basa jawa am\u00E8h ora ana prab\u00E9dan antara krama inggil lan ngoko. Sawis\u00E9 mangsa krajaan-krajaan jawa, basa jawa ngalami pangalusan, yaiku basa sing dianggo d\u00E9ning rakyat biasa lan sing dianggo d\u00E9ning kulawarga krajaan dib\u00E9dakak\u00E9 pocapan\u00E9 senadyan maknan\u00E9 padha.Basa Banyumasan nduw\u00E8ni ciri khas ya iku arupa pocapan ing vokal a sing dipocapak\u00E9 utuh ora \u00E5 (waca a tipis) kaya ing logat basa jawa. Logat iki nduw\u00E8ni panekanan aksara-aksara luwih cetha utawa luwih kandel, kayata aksara k ing pungkasan tembung diwaca nyedhaki uni g, aksara p nyedhaki b,panambang ki dadi ti lan aksara l sing pocapan\u00E9 kandel, uga ana sawetara partikel tambahan sing bisa didad\u00E8kak\u00E9 ciri logat banyumasan kayad\u00E9n\u00E9 lah, yuh, la, thok, ba\u00E9n, g\u00E9h, gy\u00E9h, ba\u00E9, tuli, teli, acan lll.Dhial\u00E8k iki misuwur kanthi cara omong\u00E9 sing khas. Dadi logat Banyumasan iki akeh medhoke ketimbang logat Jawa liyane.Dibandhing basa Jawa dialek Yogyakarta lan Surakarta, dialek Banyumasan akeh banget bedane. Beda sing utama yakuwe akhiran 'a' tetap diucapna 'a' dudu 'o'. Dadi angger neng Solo wong mangan karo 'sego', neng Banyumas wong madhang karo 'sega'.\"Utek ko kon jallan jalan maning ora karo ndasse\".tegese : utek kok dikon jalan olehe jalan mesti karo sirahe..\"oli-olihe apa kang \" duwe oleh2 apa kang, \"munthul nagka thok \"telo pohung karo nangka wae..kepiye ana ing dialek Banyumas dadi kepriwe, mdean, lsp.kosakata akhiran konsonan diucapake medhok lah kandhel ana ing pangucap.wedok warek dadi waregh, njupuk dadi njupukk..lsp"@jv . "Wayang dumadi saking tembung wod \"yang/ hyang\" angsal ater- ater wa-. Tegesipun roh ingkang dipepundhinamargi pinercaya roh saged damel beja cilakanipun manungsa.Wayang punika wewayangan utawi gegambaran watak lan jiwanipun manungsa. Wayang mujudaken pangejawantahan pribadi manungsa.Wayang punika pagelaran nganggo bon\u00E9ka kang umum\u00E9 katon \u00E9ndah ing wewayangan\u00E9 lan dilakokak\u00E9 d\u00E9ning dhalang kanthi iringan gamelan. Bon\u00E9ka kasebut bisa kang wujud 2 dhimensi utawa wujude 3 dhimensi. Kang wujud 2 dhimensi umume, kagaw\u00E9 saka kulit (walulang), kang biyasan\u00E9 kulit sapi, utawi wedhus. Lan kang wujud 3 dhimensi, lumrah digaw\u00E9 saka kayu kang direnggani penganggo saka kain kang man\u00E9ka warna adhedhasar karakter wayang kasebut. Nanging ing sawatara tlatah, uga ana kang gaw\u00E9 wayang saka suket, lan kerdhus, ananging wayang jinis ng\u00E9n\u00E9 iki ora patia ak\u00E8h ditemoni. Manut ing kemajuane jaman, wus tinatah lan sinungging wayang kanthi ngginakaken media digital kanthi piranti empuk pangolah citra. Wayang kang tinatah lan sinungging kanthi media digital kasebat e-wayang.Crita kang dilakonak\u00E9 dijupuk saka \u00E9pos Mahabharata lan Ramayana kang uga sinebut Wayang Purwa. Uga ana kang nggelar lakon crita-crita 1001 wengi saka tanah Arab. Wayang kang kaya ng\u00E9n\u00E9 iki diarani Wayang Menak. Pagelaran iki misuwur ing tanah Jawa.Ing pagelaran punika wayang ditancepk\u00E9 ing debog (wit gedhang) ing sisih tengen lan kiwan\u00E9 dhalang. Ing tengah, critan\u00E9 digelar. Sedina sewengi lakon diwedhar. Wayang iki ora mung sumebar ing Jawa wa\u00E9, nanging uga ing tlatah liya ing Nuswantara. Pagelaran wayang wis diakoni d\u00E9ning UNESCO ing tanggal 7 November 2003, dadi karya kabudayan kang \u00E9di p\u00E9ni ing babagan crita dong\u00E9ng lan warisan sing berharga banget (Masterpiece of Oral and Intangible Heritage of Humanity). Suwalik\u00E9, UNESCO nyuwun supaya Indonesia njaga (preserve) warisan kuwi.."@jv . "Basa Jawa (Basa Jawa: \uA9A7\uA9B1\uA997\uA9AE) iku kagolong basa Austronesia, ya kuwi basa-basa sing dianggo sawarna-warnan\u00E9 bangsa pribumi ing kapuloan sakidul-wetaning bawana Asia. Basa Jawa kasebar wiwit pucuk kulon pulo Jawa, Banten nganti pucuk w\u00E9tan Banyuwangi d\u00E9ning kurang luwih 80 yuta panutur ibu. Kajaba iku, basa iku kasebar ing Indon\u00E9sia saka Sumatra nganti Papua, Timor W\u00E9tan, Malaysia, Singapura, Taiwan, Hong Kong, Walanda, Suriname, Cura\u00E7ao, lan ing Kaledonia Anyar.Basa Jawa dadi salah sijin\u00E9 panyumbang sing gedh\u00E9 dh\u00E9w\u00E9 kanggo panuwuhan\u00E9 basa Indonesia. Sanadyan dudu basa resmi ing pamar\u00E9ntahan, basa Jawa nduw\u00E9 pangaruh luwih ak\u00E8h tinimbang basa-basa dha\u00E9rah liyan\u00E9 kayata ing kosakata, lan istilah-istilah sing kadhangkala nganggo tembung Jawa.Basa Jawa iku bag\u00E9yan saka sub-cabang Sundik saka rumpun basa Melayu-Polinesia Kulon saka pang basa Melayu-Polinesia sing giliran\u00E9 anggota basa Austronesia. Basa Jawa isih sedulur cedhak basa Melayu, basa Sundha, basa Madura, basa Bali, lan uga basa-basa ing pulo Sumatra sarta Kalimantan.Basa Jawa dipigunakak\u00E9 ing Jawa Tengah, Jawa W\u00E9tan lan uga pesisir lor Jawa Kulon. Banjur ing Madura, Bali, Lombok lan Tatar Sundha ing Jawa Kulon, basa Jawa uga ditrapak\u00E9 dadi basa sastra. Basa Jawa uga basa dalem ing keraton Palembang, Sumatra Kidul sadurung\u00E9 keraton iki dibedhah wong Walanda ing wusananing abad kaping-18."@jv . "A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z"@jv . "God zij met ons Suriname (Jawa \"Sang Pang\u00E9ran Moga Nulungi Awak\u00E9 Dh\u00E9w\u00E9 Suriname\") iku lagu kabangsane negara Suriname. Ing ngisor ana versin\u00E9 nganggo basa Walanda lan basa Sranan Tongo :Ing Basa Walanda :God zij met ons SurinameHij verheffe ons heerlijk landHoe wij hier ook samen kwamenAan zijn land zijn wij verpandWerkend houden we in gedachtenrecht en waarheid maken vrijAl wat goed is te betrachtenDat geeft aan ons land waardij.Ing Basa Sranan Tongo :Opo kondreman oen opoSranan gron e kari oenWans ope tata komopoWi moes seti kondre boenStre de f'stre wi no sa fredeGado de wi fesi manHeri libi te na dedeWi sa feti gi SrananPretalan basa JawaMuga Gusti karo awak\u00E9 dh\u00E9w\u00E9 SurinameMuga ngluhurna tanah kita sing tentremKepriy\u00E9 wa\u00E9 kita mr\u00E9n\u00E9 padha-padhaDigadh\u00E9kak\u00E9 karo tanah ikiSambi nyambut gaw\u00E9 kita tumindhakbener lan dadi b\u00E9basngusahakna kamajonaw\u00E8h drajad ing negara."@jv . "Tembang iku kasil budaya saking gubahan bidhang seni nadha utawa swara sing nduw\u00E9 aturan-aturan tinamtu antaran\u00E9: urutan, kombinasi lan hubungan temporal (uga isa nganggo iringan piranti musik) sing ngasilak\u00E9 gubahan musik sing manunggal lan duw\u00E9 irama. Tembang uga bisa ditegesi reriptan utawa dhapukaning basa mawi paugeran tartamtu (gumathok) ingkang pamaosipun kedah dilagukake nganggo swara."@jv . "Didi Kempot iku sawijining penyanyi campursari sing asal\u00E9 saka Jawa Tengah. Dh\u00E8w\u00E8k\u00E9 aslin\u00E9 saka Srag\u00E8n, saw\u00E9tan\u00E9 Surakarta. Didi Kempot isih adhin\u00E9 Mamik, pelawak anggota Srimulat.Dh\u00E8w\u00E8k\u00E9 antara liya nulis utawa nyanyi lagu-lagu:Sewu KuthaStasiun Balapan (lagu)Kopi LampungSekonyong-konyong koderManuk Cucak Rawa"@jv . "Campursari iku sawijining jenis tembang cara Jawa sing sajatine campuran saka gamelan Jawa lan piranti musik modern.Campursari kang ngemot pirang-pirang aspek seni (sajroning lelagon pepak banget). Katitik saka lagu kang kerep dianggo campursari bisa awujud: lagu dolanan, langgam, macapat, tembang gedhe, sekar gendhing, bawa, umpak-umpak, lan sanes-sanesipun. Tokoh campursari sing kondhang, yaiku Manthous saka Gunung Kidul.Katitik saka instrumen kang dianggo bebarengan kanthi trep, nganti kepenak dirungokake. Gabungan instrumen kasebut diangkah supaya tinemu harmoni seni campursri. Instrumen campursari kang kerep kanggo kayata kendhang, demung, gong, rebab, piano lan gitar.Lelagon campursari mono kang baku seneng, gumyak, lan nges swasanane. Padatan c