# started 2014-08-16T14:17:52Z "Maf\u00EAn Mirovan maf\u00EAn gerd\u00FBn\u00EE \u00EAn mirovan in, b\u00EA liber\u00E7avgirtina s\u00EEstema dadwer\u00EE an hokar\u00EAn d\u00EE \u00EAn m\u00EEna qewmiyet, netewe, d\u00EEn an bawer\u00EE.Hizra maf\u00EAn mirovan ji t\u00EAgeha felsef\u00EE a maf\u00EAn xwerisk\u00EE hatiye. Hindek bawerin ko ji xwe maf\u00EAn mirovan \u00FB maf\u00EAn xwerisk\u00EE her yek in \u00FB \u00E7i cidad\u00EE di navbera wan da n\u00EEne, l\u00EA hidek j\u00EE bi awayek\u00EA e\u015Fkira cidatiy\u00EA di\u00EAxin nav wan da. Her wek\u00EE di Danezana Gerd\u00FBn\u00EE ya Maf\u00EAn Mirovan da hat\u00EE, t\u00EAgeha mafan li ser kerameta gewher\u00EEn a mirovan hatiye avakirin.Heb\u00FBn, reway\u00EE \u00FB naveroka maf\u00EAn mirovan h\u00EA\u015Fta j\u00EE cih\u00EA genge\u015Fey\u00EAn gerim \u00EAn siyas\u00EE, felsef\u00EE \u00FB civak\u00EE ye. Bi awayek\u00EA qan\u00FBn\u00EE, maf\u00EAn mirovan di qan\u00FBna navnetewey\u00EE \u00FB di peymanan da \u00FB pa\u015Ftir j\u00EE di qan\u00FBn\u00EAn navxwey\u00EE a hatine diyarkirin. Bi ser v\u00EA ra j\u00EE, carina maf\u00EAn mirovan ji ast\u00EA qan\u00FBn\u00EE derbaz dibit \u00FB away\u00EA t\u00EAgeheka exlaq\u00EE werdigirit \u00FB dibit binaxey\u00EA hem\u00EE t\u00EAkhiliy\u00EAn mirovan bi hevdu ra."@ku . "Huner, bi awayek\u00EE estet\u00EEk\u00EE \u00FB bi \u015Fekl\u00EAn (away\u00EAn) cih\u00EAreng, \u00EEfadekirina hest, raman, p\u00EA\u015Fn\u00FBma an j\u00EE speh\u00EEtiyek\u00EA (delal\u00EE) ye. Bi awayek\u00EE cih\u00EAreng \u015Fekildan \u00FB d\u00EEmendarkirina y\u00EAn speh\u00EE (delal) ye. \u00C7and F\u00EElm / S\u00EEnema Muz\u00EEk \u015Eano W\u00EAje W\u00EAnesaz\u00EE X\u00EAzik"@ku . "Melay\u00EA Bat\u00EA, Mela His\u00EAn\u00EA Batey\u00EE (z. 1417 \u2212 m. 1491) niv\u00EEskarek\u00EE klas\u00EEk \u00EA kurd b\u00FB. Nav\u00EA Melay\u00EA Batey\u00EE y\u00EA rast\u00EEn Hus\u00EAn e. L\u00EA bel\u00EA di pirt\u00FBka Ans\u00EEklopediya \u00CEslam\u00EA de hatiye niv\u00EEsand\u0131n ku nav\u00EA w\u00EE Ehmed e. Her wisa niv\u00EEskar \u00FB l\u00EAkol\u00EEner doktor Bel\u00EEc \u015E\u00EArko, Em\u00EEn Zek\u00EE \u00FB Elaed\u00EEn Secad\u00EE j\u00EE v\u00EE nav\u00EE dipejir\u00EEnin \u00FB di berhem\u00EAn xwe de j\u00EE niv\u00EEsandine. Mewl\u00FBda ku Melay\u00EA Batey\u00EE niv\u00EEsandiye, ji aliy\u00EA Zeynelabidin Zinar ve hatiye t\u00EEpguhastin \u00FB di sala 1992\u2019yan de li Stenbol\u00EA ji aliy\u00EA We\u015Fanxaneya Firat\u00EA ve hatiye \u00E7apandin. Li ser pi\u015Fta w\u00EA \u00E7ap\u00EA Mele Ehmed\u00EA Bat\u00EA niv\u00EEsand\u00EE ye. L\u00EA li ser Mewl\u00FBda Melay\u00EA Batey\u00EE ku di dema osmaniyan (Rum\u00EE 1323, M\u00EElad\u00EE 1907\u2019an) de, li bajar\u00EA Stenbol\u00EA hatiye \u00E7apkirin, Hesenul Erto\u015F\u00EE (Hesen\u00EA Erto\u015F\u00EE) niv\u00EEsand\u00EE ye. T\u00EA zan\u00EEn ku Bate nav\u00EA gund\u00EA w\u00EE \u00FB Erto\u015F j\u00EE nav\u00EA e\u015F\u00EEra w\u00EE ye. Ji xwe Bate gund\u00EA erto\u015Fiyan e. Niv\u00EEskar\u00EA D\u00EEwana Kurmanc\u00EE Evdireq\u00EEb Y\u00FBsiv j\u00EE dib\u00EAje ku nav\u00EA w\u00EE \"Huseyn\" e. Dib\u00EAje: Carek\u00EA riya min bi her\u00EAma Hekariy\u00EA ket, min ji malbata Batey\u00EE pirs\u00EE \u00FB bersiv \"Huseyn\" b\u00FB. Jixwe mela \u00FB gel\u00EA w\u00EA her\u00EAm\u00EA hem\u00FB j\u00EE dib\u00EAjin ku nav\u00EA w\u00EE Huseyn e[\u00E7avkan\u00EE p\u00EAw\u00EEst e]. Dibe ku nav\u00EA w\u00EE \"Hesen/Huseyn\" be \u00FB \"Ehmed\" j\u00EE leqeba w\u00EE be."@ku . "Meqeleya \"Klas\u00EEk\u00EAn me \u2013 an \u015Fahir \u00FB ed\u00EEb\u00EAn me \u00EAn kevin\" ya Celadet Al\u00EE Bedirxan di kovara \"Hawar\"\u00EA de.Em dikin qala klas\u00EEk\u00EAn xwe bikin. L\u00EA ber\u00EE ewil\u00EE div\u00EAt em li b\u00EAjeya \"klas\u00EEk\"\u00EA h\u00FBr bibin. Ji ber ko ev b\u00EAje bi me ne nas e. Di edebiyata milet\u00EAn ewropay\u00EE de heyamek heye j\u00EA re heyama klas\u00EEkan dib\u00EAjin. Ew heyama ko t\u00EA de \u015Fahir \u00FB ed\u00EEb\u00EAn klas\u00EEk rab\u00FBne. Ji wan ed\u00EEb \u00FB \u015Fahiran bi xwe re j\u00EE klas\u00EEk dib\u00EAjin. Ewan ed\u00EEb\u00EAn ha teql\u00EEd\u00EE ed\u00EEb \u00FB \u015Fahir\u00EAn yewnan \u00FB lat\u00EEn\u00EE dikirin \u00FB li gora is\u00FBl \u00FB qeydey\u00EAn wan diniv\u00EEsandin; gelek bala xwe didan wan is\u00FBl \u00FB qeydan, yani gelek is\u00FBl \u00FB \u015Fikilperest b\u00FBn. Ji edebiyat\u00EA p\u00EA ve ji her ti\u015Ft\u00EE re ko di wext\u00EA kevin de \u00FB bi isl\u00FBleke bijarte hate \u00E7\u00EAkirin klas\u00EEk dib\u00EAjin. Di war\u00EA m\u00FBs\u00EEqiy\u00EA de j\u00EE klas\u00EEsm heye. Her\u00E7i bestekar\u00EAn w\u00EA heyam\u00EA ne ji wan re j\u00EE klas\u00EEk dib\u00EAjin. M\u00EEmariya klas\u00EEk j\u00EE heye. Xulase her\u00E7i fen \u00FB sinhet\u00EAn ko bi w\u00EA r\u00EAzik\u00EA ve \u00E7\u00FBne ji wan re klas\u00EEk dib\u00EAjin. Gelo di edebiyat\u00EA de klas\u00EEk\u00EAn kurdmancan k\u00EE ne? Ew keng\u00EA rab\u00FBne \u00FB bi pa\u015F xwe ve \u00E7i eser hi\u015Ftine ?Bersiva v\u00EA pirsiyariy\u00EA ne h\u00EAsan\u00EE ye \u00FB j\u00EA re xebateke zor div\u00EAtin. Ji xwe ji eser\u00EAn beriya islamiyet\u00EA hes\u00EAb ti\u015Ftek ne maye. Pi\u015Ft\u00EE islamiyet\u00EA ji nav kurdan gelek \u015Fahir, ed\u00EEb \u00FB peyay\u00EAn zana rab\u00FBne, l\u00EA eser\u00EAn xwe bi piran\u00EE bi ereb\u00EE, bi faris\u00EE an bi tirk\u00EE niv\u00EEsandine; \u00FB ji wan milet \u00FB edebiyata wan re xizmeteke mezin kirine. Her\u00E7\u00EE \u015Fahir\u00EAn tirkan \u00EAn mezin y\u00EAn ko ser\u00EA tirkan bilind dikin Nab\u00EE, Nefh\u00EE \u00FB Fiz\u00FBl\u00EE her s\u00EA j\u00EE kurdmanc in. Y\u00EAn ko bi kurdmanc\u00EE niv\u00EEsandine gelek hindik in \u00FB wan j\u00EE bala xwe ne daye zm\u00EAn \u00FB \u00E7\u00EAtir k\u00EAfa xwe ji pirs\u00EAn ereb\u00EE \u00FB faris\u00EE re an\u00EEne. Digel v\u00EA hind\u00EA ev \u00E7end eser\u00EAn ko p\u00EA\u015Fiyan ji me re hi\u015Ftine edebiyata me a klas\u00EEk dit\u00EEnin p\u00EA \u00FB di nav wan de eserine k\u00FBr \u00FB h\u00EAja hene. Ji xwe her\u00E7\u00EE folklora me ye, yan\u00EE edebiyata xelk\u00EA, di nav folklor\u00EAn dinyay\u00EA de bi bijartey\u00EE dikeve r\u00EAza p\u00EA\u015F\u00EEn. Di rohelat\u00EA n\u00EEzing de folklora tu milet\u00EE ne giha\u015Ftiye dereca folklora me. Her\u00E7\u00EE klas\u00EEk\u00EAn me, herwek\u00EE me got ev behseke dir\u00EAj \u00FB zehmet e, \u00FB j\u00EA re wextek\u00EE fireh div\u00EAt. Ev ne \u00EE\u015F\u00EA bendek\u00EA an du bendan e. Heke \u00EEro em v\u00EA bend\u00EA diniv\u00EEs\u00EEnin mexseda me ne ew e ko em li v\u00EA behs\u00EA h\u00FBr bibin \u00FB klas\u00EEk\u00EAn xwe bisenif\u00EEnin. Bi ten\u00EA em dixwazin v\u00EA behs\u00EA vekin; bi h\u00EAviya ko hin\u00EAn din p\u00EA mij\u00FBl bibin \u00FB ti\u015Ftek\u00EE tek\u00FBz bi ser xin. Di v\u00EA bend\u00EA de em\u00EA b\u00EA awertey\u00EE qala hem\u00EE \u015Fahir \u00FB ed\u00EEb\u00EAn kurdmanc bikin y\u00EAn ko bi kurdmanc\u00EE niv\u00EEsandine. Heye ko, hinek\u00EA wan bi ten\u00EA \u015Fahir\u00EA d\u00EEwan\u00EA ne \u00FB ne klas\u00EEk in. Bila misenif\u00EA klas\u00EEkan bi wan mij\u00FBl bibe \u00FB klas\u00EEkan ji neklas\u00EEkan bibij\u00EAre; \u00FB heq\u00EA herkes\u00EE li gora h\u00EAjab\u00FBna w\u00EE bidiy\u00EA. Di v\u00EA babet\u00EA de di dest\u00EAn me de tu wes\u00EEqe n\u00EEnin. Ti\u015Ft\u00EAn ko ez p\u00EA dizanim, min pir\u00EA wan ji \u015F\u00EAx\u00EA rehmet\u00EE, Evdirehman\u00EA Garis\u00EE bih\u00EEstine. Ji mil\u00EA din di kit\u00EAba kurd\u00EEzan\u00EA \u00FBris Eleksandr Jaba de der heq\u00EA edebiyeta kurd\u00EE hin not hene. Jaba ji melak\u00EE kurdmanc re di heq\u00EA edebiyata me de bendek da b\u00FB niv\u00EEsandin. Melay\u00EA kurdmanc, ji x\u00EAra Xwed\u00EA re, benda xwe ne bi ereb\u00EE, ne bi faris\u00EE \u00FB ne j\u00EE bi tirk\u00EE, l\u00EA bi kurdmanc\u00EE niv\u00EEsandiye. [Mebest ji Melay\u00EA kurdmanc Mele Mehm\u00FBd\u00EA Bayez\u00EEd\u00EE ye \u00FB di w\u00EA dem\u00EA de Celadet-Al\u00EE Bedir-Xan\u00EE nedizan\u00EE ka nav\u00EA w\u00EE melay\u00EE \u00E7i b\u00FB. Mele Mehm\u00FBd\u00EA Bayez\u00EEd\u00EE gelek destniv\u00EEs \u00FB belgey\u00EAn d\u00EE j\u00EE dane Alexander Jabay\u00EE, ravekirina Arif Z\u00EArevan\u00EE.] Ew\u00EE melay\u00EE di benda xwe de qala tar\u00EExa b\u00FBn \u00FB wefata her \u015Fahir\u00EE j\u00EE kiriye. L\u00EA wer dixuye ko mela di van tar\u00EExan de \u015Fa\u015F e. Mel\u00EA ew b\u00EA\u00EE ko bi rastiya wan bizane, ji ber xwe de \u00FB bi texm\u00EEn gotine, \u00FB li hev siwar kirine. Digel v\u00EA hind\u00EA em gotin\u00EAn melay\u00EA Jaba weke xwe diguh\u00EAz\u00EEnin st\u00FBn\u00EAn xwe. Di benda mel\u00EA de ti\u015Ftine xelet hebin j\u00EE ew bend di celeb\u00EA xwe de esereke yekta ye. Herweki Xan\u00EE gotiye: \u00BBKurdmanc\u00EE ye ew qeder li kar e\u00AB . El\u00EE Her\u00EEr\u00EE Melay\u00EA Ciz\u00EEr\u00EE Feqiy\u00EA Teyran Melay\u00EA Bate Axay\u00EA B\u00EAdar\u00EE Ehmed\u00EA Xan\u00EEExmed\u00EA Nalbend Sma\u00EEl\u00EA Beyaz\u00EEd\u00EE \u015Eerefxan Miradxan Siyehp\u00FB\u015F Axayok Mewlana Xalid Mela Yehayay\u00EA Miz\u00FBr\u00EE Mela Xel\u00EEl\u00EA S\u00EArt\u00EE \u015E\u00EAx Evdilqadir\u00EA G\u00EAlan\u00EE Hec\u00EE Fetah\u00EA Hezroy\u00EE \u015E\u00EAx Mihemed\u00EA Had\u00EE \u015E\u00EAx Evdirehman\u00EA Tax\u00EA Nal\u00EE \u015E\u00EAx Riza Hec\u00EE Qadir\u00EA Goy\u00EE \u015E\u00EAx N\u00FBred\u00EEn\u00EA \u015E\u00EAx Mihemed Can Evrirehman\u00EA Axtep\u00EE \u015E\u00EAx Eskeri \u015E\u00EAx Hesen\u00EA N\u00FBran\u00EE \u015E\u00EAx Mihemed Kerbela El\u00EE Teremax\u00EE Mela \u00DBnis\u00EA Erqet\u00EEn\u00EE Melay\u00EA Erwas\u00EA Kit\u00EAbeke Hisab\u00EE"@ku . "Programa Partiya Karker\u00EAn Kurdistan\u00EA, ango Bernameya Partiya Karker\u00EAn Kurdistan\u00EA, bernameya siyas\u00EE ya PKK'y\u00EA ya ku di p\u00EAncem\u00EEn kongreya PKK'y\u00EA ya 8-27'\u00EA r\u00EAbendana 1995'an hat pejirandin. Bernameya p\u00EA\u015F\u00EEn a v\u00EA partiya siyas\u00EE di sala 1978'an de hatib\u00FB qeb\u00FBlkirin[\u00E7avkan\u00EE p\u00EAw\u00EEst e]."@ku . "D\u00EErok an j\u00EE m\u00EAj\u00FB, vekol\u00EEna zanist\u00EE ya b\u00FByer \u00FB rew\u015F\u00EAn siyas\u00EE, abor\u00EE \u00FB civak\u00EE y\u00EAn dem\u00EAn bor\u00EE ye. Pispor\u00EAn d\u00EErok\u00EA d\u00EEroknas (d\u00EErokzan, d\u00EErokvan) in."@ku . "Microsoft yek ji \u015Firket\u00EAn Navnetewey\u00EE y\u00EAn her\u00EE mezin li dinyay\u00EA ye. Ev \u015Firket di war\u00EA teknolociyaya kompyoter\u00EA dixebitit \u00FB hersal bihay\u00EA z\u00EAdetir ji 44.28 hezar milyon (bilyon) Dolar\u00EAn Emr\u00EEk\u00EE berhem\u00EAn corane li seranser\u00EE c\u00EEhan\u00EA difro\u015Fit \u00FB heta heyva X\u00EAveya (Hiz\u00EErana) 2006\u00EA z\u00EAdetir ji 71,553 karmendan li 102 welat \u00FB her\u00EAm\u00EAn c\u00EEhan\u00EA heb\u00FBn. Berhem\u00EAn Microsoft\u00EA ber\u00EE her ti\u015Ft\u00EE bernamey\u00EAn ji bo kompyoteran in. Berhem\u00EAn Microsoft y\u00EAn her\u00EE bi nav \u00FB deng s\u00EEstem\u00EAn xebitandin\u00EA DOS \u00FB Microsoft Windows \u00FB bernameya kar\u00FBbar\u00EAn niv\u00EEsandin\u00EA Word in. Sazumankar \u00FB xwediye Microsoft\u00EA Bill Gates e."@ku . "Melay\u00EA Ciz\u00EEr\u00EE (1570-1640) wek\u00EE Ehmed\u00EA Xan\u00EE \u00FB Feqiy\u00EA Teyran yek ji helbestvan\u00EAn mezin y\u00EAn kurd e. Herwek\u00EE melay\u00EA Jaba gotiye tirba Melay\u00EA Ciz\u00EEr\u00EE ziyaretgeh e. Ji xwe h\u00EAj di saxiya w\u00EE de welayet bi aliy\u00EA w\u00EE ve didan. Dib\u00EAjin ko mela li Westaniy\u00EA, li ber \u015Fet\u00EA Ciz\u00EEr\u00EA, li ser ku\u00E7ek\u00EE r\u00FBd\u00EEni\u015Ft \u00FB \u015Fihr\u00EAn xwe diniv\u00EEsandin. Ji cizba w\u00EE ku\u00E7 wel\u00EA disincir\u00EE ko pi\u015Ft\u00EE ko mela j\u00EA radib\u00FB jin di\u00E7\u00FBn w\u00EE ku\u00E7\u00EE \u00FB nan\u00EAn xwe p\u00EA ve didan \u00FB dipijandin."@ku . "Ehmed\u00EA Xan\u00EE (z. 1650 - m. 1707) wek\u00EE Feqiy\u00EA Teyran \u00FB Melay\u00EA Ciz\u00EEr\u00EE yek ji helbestvan\u00EAn her\u00EE mezin \u00EAn kurd e."@ku . "Rohat Alakom (z. 13'\u00EA gulan\u00EA, 1955 Qebaqom, Kaxizman) niv\u00EEskarek\u00EE kurd e."@ku . "Rojnamewan \u00FB nu\u015Ftox Munzur \u00C7em 1947 de dewa K\u00EAx\u00EE (C\u00EAx\u00EE) Qurze de ameyo dinya. Mektebo ver\u00EAn dewa K\u00EAx\u00EE Seter de, mekteb\u00EA m\u00EEyan\u00EAn Qeza D\u00EArsim\u00EE Nazimiya de wend. 1969 de Kolej\u00EA Sihhet\u00EE y\u00EA D\u00EEyarbekir\u00EE (Diyarbak\u0131r Sa\u011Fl\u0131k Koleji), 1971 de k\u00EE Mekteb\u00EA \u00CEqd\u00EEsad\u00EE \u00FB Ticar\u00EE yo Berz y\u00EA Anqara qed\u00EAna.Munzur \u00C7em, 1970 ra bi nika yew het ra meqale, roman \u00FB h\u00EEkaye nusneno, heto b\u00EEn ra k\u00EE, sanik\u00EE \u00FB kilam\u00EA ke m\u00EEyan\u00EA \u015Far\u00EE de vaj\u00EEy\u00EAn\u00EA, \u00EEnan dano ar\u00EA, ano p\u00EAser. Meqaley\u00EA ey ekonom\u00EE, pol\u00EEt\u00EEka \u00FB kultur\u00EE ser o y\u00EA. Heto b\u00EEn ra \u00EEmla \u00FB gramer\u00EA kirmanck\u00EE ser o k\u00EE xeyl\u00EA xebet\u00EEyayo.Tay\u00EA semedan ra mecb\u00FBr mendo ke nu\u015Fteyan\u00EA xo bi nameyan\u00EA c\u00EEya-c\u00EEyayan binuso. Tay\u00EA \u00EEmzay\u00EA ke hetan\u00EE nika p\u00EA nu\u015Fto n\u00EA y\u00EA: H. Toprak, A. Ta\u015F, M. \u00C7em, B. \u015Eilan, S. Dilan, Mirzali \u00C7imen \u00FB \u00EA bini. C\u00EEya-ciya tay\u00EA meseleyan ser o bro\u015Fur\u00EA Munzur \u00C7em\u00EE k\u00EE est\u00EA. Meqaley\u00EE, lawik\u00EE, \u015Fanik\u00EA ar\u00EAkerdey\u00EE \u00FB h\u00EEkayey\u00EE, hetan\u00EE ewro xeyl\u00EA kovar \u00FB rojnameyan de vej\u00EEyay\u00EA \u00FB hema k\u00EE vej\u00EEn\u00EA. Gr\u00FBba ke \u00E7end serr\u00EE yo \u00EEmla \u00FB gramer\u00EA kirmanck\u00EE ser o gureyena (xebet\u00EAna) \u00FB Sw\u00EAd de kovara Vate we\u015Fanena, Munzur \u00C7em \u00EEnan ra yew o. Nu\u015Ftox naye de tems\u00EElkar\u00EA na kovare y\u00EA Almanya yo, rojnameya hewtey\u00EE Roja Teze de, 15 rojan ra rey\u00EA kirmanck\u00EE meqaleyan nusneno.Heto b\u00EEn ra M. \u00C7em xebatkar\u00EAde heqan\u00EA merd\u00EEman (mordeman) o. Kurdistan \u00FB Tirkiya de rew\u015Fa (hal\u00EA) heqan\u00EA merd\u00EEman ser o xeyl\u00EA xebe