M?b?d c?ngav?rl?ri

Vikipediya, a??q ensiklopediya
Ke?id et: naviqasiya, axtar

Tampliyerl?r (fr. templiers ? "m?b?d?il?r"; fr. temple s?z?nd?n) v? ya M?sihin v? S?leyman m?b?dinin c?ngav?rl?ri (fr. Pauperes commilitones Christi Templique Solomonici) ? Orta ?srl?rd? Fransada v? dig?r Avropa ?lk?l?rind? m?vcud olmu? dini c?ngav?r ordenl?rind?n biri.[1] S?lib y?r??l?rind? f?al i?tirak etmi?l?r. I S?lib y?r??? zaman? ?l? ke?irilmi? Q?ds? ?trafdak? m?s?lman d?vl?tl?rind?n qorumaq v? bura ziyar?t? g?l?n xristian z?vvarlar? m?hafiz? etm?k m?qs?dil? Huqo de Peynin ba???l?q etdiyi bir qrup c?ngav?r t?r?find?n 1119-cu ild? yarad?lm??d?r.T?riq?t Avropada bank v? s?l?m sistemini geni?l?ndirmi?dir.[2][3] Fransa kral? IV Filipin 1307-ci il sentyabr?n 22-d? verdiyi g?st?ri?? ?sas?n oktyabr?n 13-?, c?m? g?n? ordenin Fransa ?razisind?ki b?t?n ?zvl?ri h?bs olunaraq istintaqa c?lb edilmi?dir.Tampliyerl?r? vurulan son z?rb?, 23-c? v? sonuncu magistr olan Jak de Molenun tonqalda yand?r?lmas? olmu?dur.[4]


M?nd?ricat

[redakt?] Tarix

Tampliyerl?r ordenin tarixini ilk d?f? q?l?m? alan tarix?i Tirli Vilhelmin ?s?rind? bu ordenin 1118-ci ild?, ?ampan qraf?n?n vassal? olan c?ngav?r Huqo de Peyn v? onun s?kkiz silahda?? t?r?find?n, M?q?dd?s Torpa?a g?l?n z?vvarlar? m?hafiz? m?qs?dil? yarad?ld??? bildirilmi?dir. Bu ordeni onlar "S?fil C?ngav?rl?r" adland?rm??lar. H?min tarix?inin yazd???na g?r?, qarda?l???n q?rargah? olmad???ndan, Q?ds kral? II Bolduin onlara ?z saray?n?n bir hiss?sini, daha d?qiq ?l-?qsa m?scidini onlar?n ixtiyar?na vermi?dir.[5] Bu saray q?dim Q?ds m?b?dinin yerind? ucald???ndan, orden ?z?n?n m??hur ad? olan "tampliyer" (frans?zca m?b?d m?nas?n? ver?n temple s?z?nd?ndir, tampliyer m?b?d?i dem?kdir) ad?n? alm??d?r

1127-ci ild? kral II Bolduin Huqo de Peyni Avropaya s?f?r? yollam??d?r. Bu s?f?rin ?sas m?qs?di Anju qraf? Fulku Q?ds? g?l?r?k, kral?n q?z? Melisenda il? evl?nm?k v? Q?ds krall???n?n v?li?hdi olma?a raz? salmaq idi. H?m?inin, Huqo de Peyn Papan?n raz?l??? il? ?z ordenin? yeni namiz?dl?r toplamaq ist?yirdi. H?min d?vrd? ordenin ?zvl?rinin say? ??bh?lidir. ?n m??hur versiyaya ?sas?n tampliyerl?r c?misi, doqquz n?f?rd?n ibar?t idi. Lakin bel? m?h?m v?zif?nin orden komandoruna tap??r?lmas?, onlar?n say?n?n g?st?ril?nd?n xeyli ?ox oldu?u d???nc?sini t?sdiql?yir.

Huqo de Peyn bu s?f?ri zaman? Fransada, Flandriyada, ?ngilt?r?d? v? ?otlandiyada olur v? bir ?ox zad?gan? ?z ordenin? qo?ulma?a raz? sala bilir. H?m?inin o, xeyli ian? toplama?? da bacarm??d?r. O, d?st?k qazanmaq ???n dini ?evr?l?rd? son d?r?c? m??hur olan abbat Klevroslu Bernardla g?r??? nail olur. Bu m?qs?dl? Trua ??h?rind? b?y?k kils? qurultay? ke?irilir v? h?min iclasda Huqo de Peyn tampliyerl?r ordeninin m?ram? v? m?qs?di haqq?nda i?tirak??lara geni? m?lumat vermi?dir. Qurultayda ordenin nizamnam?si q?bul edilmi?dir. Giri?d? yaz?lm??d?r ki, d?ny?vi c?ngav?rl?r ?sas v?zif?l?ri olan ?dal?ti b?rpa etm?y? nifr?t edir v? xristian kimi ke?i?l?r?, dullara, yetiml?r? k?m?k etm?li oldu?u halda bunu yerin? yetirmir, ?v?zind? is? soy?un?uluqla, qar?t v? q?tll?rl? m???ul olur. Lakin onlardan tampliyerl?r? qo?ulanlar ?sl c?ngav?r ruhunu b?rpa etm?kl? b?rab?r ruhlar?n? da xilas ed? bil?rl?r. Bu qaydaya ?sas?n, c?ngav?rl?r d?y?? ?m?liyyatlar? olmad??? vaxtlar tam t?rkid?nya zahid h?yat? s?rm?li idil?r. H?min nizamnam?d? g?st?rilir ki, orden ?zvl?ri c?ngav?r, serjant v? silahda??yan olmaqla ?? qrupa b?l?n?rd?. Yaln?z c?ngav?rl?r daimi sur?td? a? geyimd? olmal? idil?r. "A? geyim yaln?z tamamil? tabe olmu? c?ngav?rl?r? m?xsusdur, ??nki z?lm?tl? dolu h?yat?n? gerid? qoymu? ??xsl?r t?miz ya?ay??la ?z Yaradan?na qay?tmal?d?rlar. A? t?mizliyin, ruhi s?kun?tin v? b?kar?tin r?mzidir"

B?kar?t orden ?zvl?ri ???n ?sas ??rtl?rd?n biri idi. Buna g?r? d? orden? subaylar? g?t?r?rd?l?r. Evlil?r d? c?ngav?r ola bil?rdil?r, lakin onlar a? paltar geyin? bilm?zdil?r.

C?ngav?rl?r? yaln?z tam geyimd? yatma?a icaz? verilirdi. Onlar h?ft?d? ?? d?f?d?n art?q ?t yey? bilm?zdil?r. Onlara ?lav? olaraq h?r c?r ov qada?an edilmi?di. Yaln?z ?ir ovlamaq istisna edilmi?di. Hesab edilirdi ki, ?irl?r ?eytan kimi, ?z ovlar?n? axtar?r. H?m?inin, c?ngav?rl?r? g?z?l, rahat, q?z?l v? g?m?? istifad? olunmu? paltar v? ayaqqab?lar da qada?an edilmi?di. Onlar s?hb?t zaman? ehtiyatla davranmal?, ?ox dan??mamal? v? he? vaxt q??q?rmamal? idil?r. Qad?nlar he? bir halda yada sal?na bilm?zdi. Pax?ll?q, qibt? kimi c?h?tl?r pisl?nirdi. He? kim ?z?n? n?s? ist?y? bilm?zdi. Yaln?z magistr ist?diyi adama hans?sa ??yan? v? ya at? verm?kd? tam s?rb?st idi.

Orden ?zvl?ri magistrin icaz?si olmadan he? bir ya?ay?? m?nt?q?sin? daxil ola bilm?zdil?r. Magistr ordend? qeyri-m?hdud hakimiyy?t? malik idi. O, ist?diyi vaxt, t?cr?b?li insanlarla m?sl?h?tl???, yaxud ?ura toplaya bil?rdi.

Abbat Klevroslu Bernard

Abbat Klevroslu Bernard yeni yaranm?? orden? tam d?st?k vermi?dir. M?hz onun t?kidi il? ?ura ordeni tan?m??d?r. Daha sonra papa II Honori d? orden? xeyir-dua verdi. Bernard tampliyerl?r? m?raci?tind? ordenin ?sas m?qs?dinin m?harib?d? deyil, dini sah?d? oldu?unu bildirmi?dir. "Daxili d??m?nl?ri yenm?diyimiz sur?td? xaricil?rin ?z?rin? h?cuma ke?m?k m?nas?zd?r". O, h?m?inin c?ngav?rl?rin m?n?vi q?vv?l?rini art?rmaq ???n onlar? c?lb ed?n b?yanatlar da s?sl?ndirmi?dir. "?l? v? diri olaraq ham?m?z Allaha m?xsusuq. D?y?? meydan?ndan qay?danlara e?q olsun! Lakin ??hid olanlar da Allah?n inay?tini qazanm??lar. ?gid insanlar, ?g?r Allah ???n ya?amaq v? ?lm?y? haz?rs?n?zsa, onda bu c?rg?y? qo?ulun. H?yat h?qiq?t?n g?z?l v? q?l?b? ucad?r. Lakin ?l?m bunlardan ?st?nd?r. ??nki, d?y??d? h?lak olanlara Allah ?z? xeyir-dua verir".

Bu ?uran?n bitm?sind?n sonra Huqo de Peyn F?l?stin? geri d?nd?. O, ?z? il? xeyli sayda k?n?ll? v? k?lli miqdarda ian? g?tirmi?di. Bu d?vrd? orden ?z?n?n s?rh?dini a?araq, ?spaniyaya da ?atm??, burada m?s?lman d?vl?tl?ri il? m?harib? aparan Araqon kral? I Alfonsonun v?siyy?tnam?sin? ?sas?n, ?spaniyada xeyli q?sr? v? g?lirl?rin onda birin? sahib olmu?du.

Ordenin n?fuzu artd?qca onun daxili ierarxiyas? da inki?af etmi?dir. Magistrl?r tez bir zamanda t?kc? F?l?stin ?razisind? deyil, Q?rbi Avropada da ?h?miyy?tli fiqurlara ?evrilmi?dir. Onlar?n ?lind? n?h?ng maliyy? imkanlar? c?ml?nmi?dir v? q?sa vaxt ?rzind? c?miyy?tin h?rm?tli ?zvl?rin? ?evrilmi?l?r. ?san?n c?ngav?rl?ri say?ld?qlar?ndan, b?t?n qap?lar onlar?n ?z?n? rahat a??lm??d?r.

Huqo de Peyn Q?ds? qay?dan kimi kral II Bolduin d?rhal D?m??qin ?z?rin? s?f?r haz?rl???na ba?lad?. Yeni orden? qo?ulmu? tampliyerl?r bu ordunun ?sas h?r?k?tverici q?vv?si say?l?rd?. D?m??qin ?z?rin? y?r?y?n qo?un yolda ik?n nizam-intizam? itirmi? v? ba??pozuq soy?un?u d?st?sin? ?evrilmi?di. ??h?rin yax?nl???nda onlar s?vari m?ml?k qo?ununun h?ml?sin? m?ruz qalaraq darmada??na u?ram??d?. Salnam??il?r c?mi q?rx be? c?ngav?rin sa? qald??? haqda m?lumatlar? qeyd etmi?l?r.

?l-?qsa m?scidi Tampliyerl?rin ilk m?rk?zi olmu?dur.

Bundan sonra tampliyerl?r F?l?stinin ?imal ?razisind? b?zi qalalar in?a etmi?l?r. Bu vaxtlar Antioxiya knyaz? II Boemund Suriya ?miri Qazi il? d?y??d? h?lak olmu?du. Onun taxt-tac? u?runda m?bariz?d? kral II Boduinl? q?z? II Boemundun arvad? Alisa aras?nda m?bariz? ya?anm??, bunun n?tic?sind? d? kral duydu?u ?z?nt?d?n h?min il v?fat etmi?di.

H?min m?bariz?d? tampliyerl?r aktiv ??kild? i?tirak etmi?l?r. 1136-c? ild? ordenin Ba? magistri Huqo de Peyn v?fat etdi. Q?dsd? topla?m?? orden kapitulu onun yerin? Rober de Kraonu Ba? magistr v?zif?sin? se?di. O, yax?? inzibat??l?q qabiliyy?tin? malik idi v? ordenin t??kilati i?l?ril? ciddi sur?td? m???ul olma?a ba?lam??d?r. M?hz Rober de Kraonun f?vq?lad? s?yl?ri n?tic?sind? 1139-cu ild? Papa II ?nnokenti "Omni Datum Optimum" adl? bulla il? ??x?? etdi. H?min bullada g?st?rilmi?dir ki, tampliyerl?r ordeninin ?zvl?ri bundan sonra birba?a yaln?z Papaya tabe olurlar. H?m?inin, onlar d?y?? meydan?ndak? q?nim?ti he? kiml? b?l??d?rm?m?k, s?rh?dl?ri mane?siz ke?m?k, he? bir vergi ?d?m?m?k kimi imtiyazlara da sahib olurlar. Bu ordenin onsuz da y?ks?k olan n?fuzunu daha da qald?rm??, onlar?n hakimiyy?tl?rini m?hk?ml?ndirmi?dir.

1144-c? ild? s?lib?il?rin F?l?stind?ki ?sas m?nt?q?l?rind?n biri olan Edessa (Urfa) ??h?ri m?ml?k sultan? Z?ngi t?r?find?n geri al?nm??d?. Bu haqda x?b?r Avropaya ?atan kimi Papa III Yevgeni d?rhal Fransa kral? VII L?dovik?, onun ??xsind? d? b?t?n Avropa monarxlar?na M?q?dd?s Torpa?a yeni S?lib y?r??? t??kil etm?k ?a??r???n? s?sl?ndirmi?dir. Bu ideyan? tampliyerl?r ordeninin hamisi abbat Bernard da d?st?kl?mi?dir. O, ?haliy? ?a??r???nda yazm??d?r: "?b?di xilaskar otuz il insanlar aras?nda ya?ad??? torpaqlar? itirm?kd?dir. Ham?ya m?lumdur ki, sizin ?lk?nizd? xeyli g?cl? v? g?nc ki?il?r vard?r. B?t?n d?nya onlar?n r??ad?tini t?rifl?yir, onlar?n g?c?n?n ??hr?ti ham?n?n dilind?dir. ?ndi sizin u?runda vuru?aca??n?z i?iniz vard?r. Bu yolda qazan?lm?? q?l?b? ??hr?tinizi h?r yana yayacaqd?r, h?lak olmaq is? ger??k xo?b?xtlikdir. Bu imkan? ?ld?n verm?yin. Xa? i?ar?sinin alt?na topla??n v? d?rhal s?mimi-q?lbd?n etiraf ed?c?yiniz g?nahlar?n?z ba???lanacaqd?r. Bu i?i tam ita?tkarl?qla g?r?c?yiniz halda ?lahi S?lt?n?t? qovu?acaqs?n?z".

Bernard h?m d? M?q?dd?s Roma ?mperatoru III Konrad? s?f?r? ??xma?a raz? sala bilmi?di. 1147-ci ild? imperator v? Fransa kral? ayr?-ayr? yollarla ?oxsayl? m?iyy?t v? ordunun m??ayi?til? F?l?stin? yola d??d?. Lakin ?mperator Konrad?n qo?unu Anadoluda t?rkl?r t?r?find?n darmada??na m?ruz qald? v? o, qalan ?sg?rl?ri il? birlikd?, kral?n ordusuna qo?uldu. Yolda ??tinlikl?r? ?zl???n kral ordunun ba??na tampliyerl?ri g?tirdi v? onlar?n k?m?yi il? sa?-salamat Antioxiyaya ?ata bildi. Daha sonra Akra yollanan s?lib?il?r buradak? ?urada D?m??qin ?z?rin? h?cuma ke?m?k q?rar?na g?lirl?r. Lakin s?f?r tam u?ursuzluqla ba?a ?atd?.

[redakt?] Daxili strukturu

Tampliyerl?r xaman ke?dikc? yerli m?s?lman ?haliy? qar?? d?z?ml? m?nasib?t g?st?rm?y? ba?lay?rd?lar. Onlar m?s?lmanlarla ticar?tl? m???ul olur, bir ?ox hallarda s?mimi m?nasib?t yarad?rd?lar. H?tta Avropadan yeni g?lmi? s?lib?il?rd? bu heyr?t do?ururdu. Bu m?vzuda ?sam? ibn M?nq?z?n xatir?l?ri ?ox maraql?d?r. "Q?ds? g?ldiyim zaman m?n ?l-Aqsa m?scidin? daxil oldum. Xa?l?lar buran? kils?y? ?evirmi?dil?r. M?nim dostlar?m tampliyerl?r m?n? ibad?t etm?m ???n bir yer ay?rd?lar. M?n bir g?n orada namaz q?lark?n franklardan biri ?st?m? at?ld? v? ?z?m? ??rq? t?r?f ?evir?r?k dedi "bel? ibad?t etm?k laz?md?r". Tampliyerl?r onu qovdular v? m?nd?n ?zr ist?y?r?k bildirdil?r ki, bu ??xs yax?nlarda Avropadan g?lib v? ba?qa c?r ibad?t ed?nl?ri g?rm?yib".

Tampliyerl?rin London q?rargah?ndak? c?ngav?r m?zarlar?

Tampliyerl?rin daxili nizam-intizam? onlar?n q?bul etdikl?ri yaz?l? qanunla m??yy?nl??dirilmi?di. Burada onlar?n g?nd?lik h?yat?na dair h?r bir m?s?l? i??qland?r?lm??d?. Bu qaydalar?n b?zil?ri zamanla d?yi?mi?, b?zil?ri is? ilkin variantda saxlanm??d?. G?st?rilirdi ki, magistrin d?rd?d?k at sahibi ola bil?r. Ona ?z m?iyy?tind? katib, ke?i?, serjant v? atl? silahda??yan, d?mir?i, muzdlu d?y????, t?rc?m??i v? a?paz saxlamaq ixtiyar? verilmi?di. Burada bir s?ra m?hdudiyy?tl?r d? qoyulmu?du. O, x?zin?nin a?ar?n? ?z?nd? saxlaya bilm?zdi. Oradan pul g?t?r?n zaman ?n h?rm?tli ??xsl?rl? m?sl?h?tl??m?k m?cburiyy?tind? idi. C?ngav?r olmaq ???n m?tl?q c?ngav?r n?slind?n olmaq t?l?b olunurdu. Qaydalar? pozanlara qar?? s?rt t?dbirl?r g?r?l?rd?. Veril?n c?zalar?n aras?nda ?allaqla d?y?lm?k, qandallanaraq zindana sal?nmaq v? yem?yi d???m?nin ?z?rind? uzanaraq yem?k kimi t?dbirl?r geni? t?tbiq olunurdu. Orden ?zvl?rin? he? bir m?lkiyy?t sahibi olmaq icaz?si verilmirdi. "Evd? h?r ?ey ?mumi oldu?una g?r?, magistrin v? ba?qa birinin n?yis? ?z?n? g?t?rm?sinin q?ti qada?an oldu?u unudulmamal?d?r". ?g?r orden ?zvl?rind?n kimd?s? ?l?md?n sonra pul tap?l?rd?sa onu tampliyerl?rin ?mumi q?bristanl???nda d?fn etmirdil?r.

Qaydalar?n bir hiss?si atlara qullu?a v? c?ngav?r t?liml?rin? h?sr edilmi?dir. Orada g?st?rilir ki, c?ngav?rl?r orden? daxil olark?n, at? v? d?y?? l?vazimat?n? ?z? il? g?tirm?li idi. At?n y?h?rini v? ?z?ngisini q?z?l-g?m?? v? da?-qa?la b?z?m?k q?ti qada?an edilirdi. C?d?rda i?tirak etm?y? x?susi icaz? t?l?b olunurdu, m?rc g?lm?k is? qada?alardan idi.

D?y?? zaman? tampliyerl?rin a?-qara bayra??n? on c?ngav?rin m?hafiz?si alt?nda olan mar?al saxlay?rd?. D?y?? meydan?nda bayraq dal?aland??? m?dd?t ?rzind? he? bir orden ?zv? geri ??kil? bilm?zdi. ?g?r c?ngav?r ?z d?st?sind?n ayr? d??s?ydi, ona dig?r ordenl?rin s?ras?na qo?ulma?a icaz? verirdil?r. Komandird?n icaz?siz d?y??? at?lanlara ?ox a??r c?zalar verilirdi.

1153-c? ild? tampliyerl?r Q?ds krall???n?n ordusu il? birlikd? Askalon ??h?rinin m?hasir?y? al?nmas?nda i?tirak etmi?l?r. D?niz sahilind? yerl???n bu ??h?r strateji n?qteyi-n?z?rd?n son d?r?c? vacib obyekt olmu?dur. Tampliyerl?r m?hasir? vaxt? divarda yaranm?? de?iyin k?m?yi il? magistr Bernard de Tremelenin ba???l??? alt?nda ??h?r? daxil olmu?durlar. Lakin vuru?ma n?tic?sind? onlar?n ham?s? d?y?? meydan?nda h?lak olmu?sa da, n?tic?d? ??h?r s?lib?il?r t?r?find?n al?nm??d?r.

Tampliyerl?rin m?harib? meydan?nda m??lubiyy?tl?ri bununla m?hdudla?m?r. Be? ild?n sonra yeni magistr Bertran de Blanfor 300-? yax?n c?ngav?rl? birlikd?, ?ordan ?ay?n?n yax?nl???nda m?s?lmanlar t?r?find?n ?sir al?nm??d?.

Bu d?vrl?r s?lib?i d?vl?tl?rinin daxilind? hakimiyy?t ?st?nd? ba? ver?n qar??durmalarla ?lam?tdard?r. Bel? ki, Q?ds kral? III Bolduinl? anas? Melisenda aras?nda taxt-tac m?bariz?si getmi?dir. B?t?n bunlar son d?r?c? qarmaqar???q d?vr ???n s?ciyy?vi hald?r.

1168-ci ild? Antioxiya ??h?ri ?traf?nda ged?n d?y??d?, knyaz III Boemund tampliyerl?rl? birlikd? m?hasir?y? d??m??, n?tic?d? ordenin yetmi?? yax?n c?ngav?r h?lak olmu?dur. M?hz bu kimi hadis?l?rin t?siri alt?nda tampliyerl?r s?lib?il?rin dig?r q?vv?l?rind?n ayr?laraq, t?kba??na ?m?liyyatlar ke?irm?k q?rar?n? vermi?l?r.

1187-ci ild? Xittin d?y???nd? s?lib?il?r sultan S?lah?ddinin ordusuna m??lub oldular. Bu d?y??d? kral Gi de Luzinyan, habel? dig?r d?vl?t xadiml?ri il? b?rab?r, tampliyerl?rin 230 c?ngav?ri ?sir g?t?r?lm??d?. S?lah?ddin krala v? ordenin magistri Jerar de Ridfora aman verilm?sini ?mr etdi. Dig?r c?ngav?rl?r is?, ?l?m c?zas?na m?hkum edildil?r. M?hz bu vuru?madan sonra Q?ds?n taleyi h?ll olundu v? sultan S?lah?ddinin komandanl??? alt?nda m?s?lman qo?unu h?min il oktyabr?n 2-d? ??h?ri s?lib?il?rd?n geri ald?lar. Bununla da Tampliyerl?r ordeni ?z?n?n q?rargah?ndan m?hrum oldu.

Q?ds?n itirilm?si Avropada geni? ?ks-s?da vermi?dir. Papaya bu x?b?ri ?taliyada olan tampliyerl?r x?b?r vermi?dil?r. B?t?n xristian d?nyas? Q?ds?n itirilm?sind?n a??r k?d?r hissin? q?rq oldu. Papa III Urban bunu Allah?n insanlara g?nahlar?ndan ?tr? g?nd?rdiyi c?za kimi ba?a d??d?y?n? bildirmi?di. O, bu k?d?r? d?zm?y?r?k, tezlikl? d?nyas?n? d?yi?di.

Lakin b?t?n ciddi-c?hdl?r? baxmayaraq, sonrak? y?z il ?rzind? d? u?ur qazanmaq m?mk?n olmad? v? s?lib?il?r get-ged? Yax?n ??rqd?ki torpaqlar?n? itirdil?r. N?hay?t 1291-ci ild? Akr ??h?rinin al?nmas? il? s?lib y?r??l?ri epopeyas? d?vr? ba?a ?atd?.

[redakt?] H?bs v? darmada??n

M?hz bundan sonra tampliyerl?rin ?h?miyy?ti azalma?a ba?lam??d?r. Buna g?r? d? onlar? qospitalyer ordeni il? birl??dirm?k haqq?nda fikirl?r ortaya at?lma?a ba?lam??d?r. Bu haqda bir ?ox n?fuzlu ??xs ?z t?klifl?rini ortaya qoysalar da Tampliyer Ordeninin son magistri Jak de Mole q?tiyy?tl? bu d???nc?l?ri r?dd etmi?dir. Onun fikrinc?, birl??m? yaln?z h?r iki ordenin g?c?n?n azalmas?na s?b?b ola bil?rdi. Jak de Mole bunun ?v?zin? F?l?stin ?razisini yenid?n ?l? ke?irm?k ???n b?t?n Avropa d?vl?tl?rinin g?c?n? birl??dir?r?k, yeni s?lib y?r??? t??kil etm?yi t?klif etmi?di.

Tampliyerl?ri homoseksualizmd? ittiham ed?n Orta ?sr miniat?r?

Orden vergil?rd?n azad oldu?una v? ba?qa dig?r g?z??tl?rin? g?r? n?h?ng maliyy? korporasiyas?na ?evrilmi?di. Onlar bank xidm?tl?ri g?st?rir, borc verir v? maliyy? imkanlar?n? daha da art?r?rd?lar. Bu m?s?l?d? onlara Roma Katolik kils?sinin yard?m? d?yirdi. Dem?k olar ki, Avropan?n b?t?n krallar?n?n tampliyerl?r? k?lli miqdarda borcu var idi. Bu s?rada ?n b?y?k borclu Fransa kral? IV Filipp idi.

1305-ci ild? Fransa kral? IV Filipp? orden haqq?nda b?zi m?lumatlar g?lm?y? ba?lam??d?r. O, bu m?lumatlar? papa V Kliment? ver?r?k bunlar? ara?d?rmas?n? xahi? etmi?dir. Kral tampliyerl?r? qar?? istintaq? tamamil? gizli apar?r, m??yy?n edilmi? anad?k he? bir i?ar? il? ?z m?qs?dini bildirmirdi. N?hay?t, iki ild?n sonra h?lledici an yeti?di. Magistr v? onun m?iyy?ti g?zl?nilm?d?n ordenin Paris q?rargah?nda h?bs edildil?r. ?? h?ft?d?n sonra kral?n ?mri ?sas?nda Fransada on be? min? yax?n c?ngav?r v? onlar?n xidm?t?isi h?bs olundu. Ordenin b?t?n ?mlak? kral?n xeyrin? m?sadir? edildi. Bu Avropan?n tarixind? g?r?nm?mi? hadis? idi. Tampliyerl?r ordeni Fransa kral?na deyil, birba?a Roma Papas?na tabe olan n?fuzlu, q?dr?tli, maliyy? dayaqlar? son d?r?c? m?hk?m olan t??kilat idi.

Tampliyerl?rin tonqalda yand?r?lmas?n? t?svir ed?n Orta ?sr miniat?r?

H?bsd?n sonra son d?r?c? uzun ke??n t?hqiqat prosesi ba?lad?. T?hqiqat zaman? h?min d?vr ???n xarakterik olan i?g?nc?d?n istifad? edirdil?r. T??cc?bl? deyil ki, Parisd? h?bs olunan 138 tampliyerd?n 134-? iki ay ?rzind? b?t?n ittihamlar? q?bul etmi?di.

?ndi is? ittihamlar? n?z?rd?n ke?ir?k. Prokurorlar?n iddialar?na ?sas?n orden birba?a ?eytana xidm?t edirdi. Yeni ?zvl?rin ham?s?n? andi?m? m?rasimi zaman? H?zr?t ?san?n yalan?? M?sih oldu?unu v? onun ??xsi g?nahlar?na g?r? ?arm?xa ??kildiyini q?bul etm?y? m?cbur edirdil?r. Habel? m?rasim zaman? xa?a t?p?rm?li, and? q?bul ed?ni a?z?ndan, qarn?ndan v? t?nas?l ?zv?nd?n ?pm?li idi. Bundan sonra onlar dig?r ?zvl?rl? cinsi ?laq?y? girm?y? t?hrik edilir, bunun g?nah say?lmad??? fikri a??lan?rd?. Habel?, onlarda Bafomet adl? bir iblis? ibad?t m?rasiml?ri ke?irildiyi, onun pi?ik, k?ll? v? ya ???zl? insan ba?? ??klind?ki sur?tin? s?cd? etdikl?ri bildirilmi?di. ?ttihamlar?n ba?qa bir madd?si tamahkarl?qla ba?l? idi. Bildirilirdi ki, ordenin ?zvl?ri ?mlaklar?n? qanuni v? ya qeyri-qanuni yollarla b?y?tm?kd?n ??kinmirdil?r. H?m?inin, S?lib Y?r??l?ri zaman? m?s?lmanlarla gizli dan???qlara gir?r?k, pul namin? x?yan?tkarl??a yol verdikl?ri d? iddia olunurdu. H?bsl?rd?n bir ay sonra Papa V Kliment ara?d?rma aparmaq ???n b?t?n Avropa h?kmdarlar?n? tampliyerl?ri h?bs etm?k v? ?mlak?n? kils?nin xeyrin? m?sadir? etm?y? ?a??rd?. Bu ?a??r??da o, istintaq?n r?sm?n katolik kils?sinin r?hb?rliyin? ke?diyini bildirmi?di. ?lk olaraq kils?nin qar??s?na magistr Jak de Mole ??xm?? v? o ?vv?l verdiyi ifad?l?ri tamamil? inkar etmi?di. Papa fevral ay?nda i?g?nc?l?ri dayand?rma?a ?mr vermi?di. B?t?n bunlara baxmayaraq, istintaq prosesi h?l? ill?r uzunu davam etdi.

Eyni prosesl?r dig?r Avropa ?lk?l?rind? d? ba? vermi?dir. Orden ?zvl?ri h?bs edilmi?, ?mlak? m?sadir? edilmi?dir. Onlar Papa m?hk?m?sinin qar??s?na ??xar?lm??lar. Lakin b?zi ?lk?l?rd? bu proses l?ng getmi?, n?tic?d? tampliyerl?r tam olaraq, h?r yerd? m?hakim? oluna bilm?mi?l?r. Tampliyerl?r? qar?? aktiv m?bariz? ?sas?n Fransada getmi?dir. Burada h?l? 1310-ci ild? ilk 54 n?f?r kafir kimi tonqalda yand?r?lm??d?r.

N?hay?t, 1312-ci ild? Papa V Kliment tampliyerl?r ordeninin burax?lmas? v? onun ?mlak?n?n qospitalyerl?r ordenin? verilm?si haqq?nda f?rman? imzalay?r. Bu hadis?d?n sonra ordenin qalan ?zvl?rinin taleyi d? qiyabi sur?td? h?ll olunmu?dur. ?ki il sonra Parisd?ki Y?hudi adas?nda ordenin son Magistri Jak de Mole v? Normandiya komandoru Jofrua de ?arne tonqalda yand?r?lm??lar. Edam zaman? ?ahidl?rin ifad?sin? ?sas?n, magistr d??m?n sayd??? kims?l?ri, Papan?, kral? v? Fransan?n naziri Giyom de Noqareni l?n?tl?y?r?k, onlar? tezlikl? ?lahi m?hk?m?d? g?zl?diyini bildirmi?dir Ad???kil?n h?r ?? ??xs, h?qiq?t?n d? el? h?min il d?nyalar?n? d?yi?mi?l?r. Bu tampliyer ordeni haqq?nda ?fsan?vi g?r?n?n hadis?l?rin ba?lan??c?n? qoymu?dur.

[redakt?] L??vetm?d?n sonrak? ?fsan?l?r

Orden bir ?ox Avropa ?lk?sind? yox edils? d?, tam m?hv olmam??d?r. Bel? ki, Portuqaliyada be? ild?n sonra M?sih ordeni ad? alt?nda b?rpa edilmi?dir. Bu orden y?z ill?r boyunca m?vcudlu?unu qorumu?dur. Bu da maraql?d?r ki, Xristofor Kolumbun Amerika qit?sin? s?yah?t etdiyi g?minin ?z?rind? tampliyer xa?? olmu?dur.

Orden haqq?nda mifik t?s?vv?rl?r t?kc? bununla m?hdudla?m?r. Daha ?vv?l Jak de Molenin l?n?tl?diyi kral haqq?nda m?lumat vermi?dik. Onun h?r ?? o?lu q?sa m?dd?td? hakimiyy?td? olmu?, ham?s? v?li?hdsiz v?fat etdiyin? g?r? d? s?lal? ba?a ?atm??d?r. Bundan sonra Fransa a??r Y?zillik m?harib?y? girmi?, sonsuz ?ziyy?t? qatla?mal? olmu?dur. ?fsan?y? ?sas?n, kral XVI L?dovik 1793-c? ild? Parisd? edam olunark?n, xalq?n i??risind?n ??xan bir n?f?r ?lini onun qan?na bat?raraq havaya qald?rm?? v? "Jak de Mole, intiqam?n al?nd?" dey? q??q?rm??d?r.

H?m?inin, ordenin masonlu?un ?sas?n? qoymalar?, Kabbala il? v? ba?qa mistik kitablar? ?yr?n?r?k m?xt?lif c?r?yanlarla m???ul olmalar? kimi fikirl?r m?vcuddur. B?zil?ri, onlar?n C?nubi Amerikan? k??f ed?r?k, oradak? g?m?? m?d?nl?rind?n xeyli s?rv?t g?t?rd?kl?rini bildirirl?r. Bundan ba?qa onlar?n H?zr?t ?san?n d?vr?m?z? g?lib ?atm?? n?slinin n?may?nd?l?rinin m?hafiz??il?ri olmas? haqq?nda da iddialar ortaya at?lm??d?r. Ordenin ?slam dini, ?l?lx?sus sufil?rl? ba?lar?n?n olmas? da bildirilmi?dir. B?t?n bunlardan ba?qa ?sas ittiham m?vzusu da ordend? homoseksual ?laq?l?rin geni? ??kild? yay?lmas? olmu?dur.

[redakt?] B?y?k magistrl?r

Ordenin son magistri Jak de Mole
Tampliyerl?rin istifad? etdikl?ri xa?lardan biri
Tonqalda yand?r?lan iki Tampliyer n?may?nd?si
?ahmat oynayan t?riq?t n?may?nd?l?ri (1283)
1. Hughes de Payns.svg Huqo de Peyn 1118-1136
2. Armoiries Robert de Craon.svg Rober de Kraon 1136-1147
3. Armoiries Evrard des Barres.svg Everar de Barr 1147-1149
4. Armoiries Bernard de Tramelay.svg Bernar de Tremele 1149-1153
5. Armoiries Andr? de Montbard.svg Andre de Monbar 1153-1156
6. Armoiries Bertrand de Blanquefort.svg Bertran de Blan?for 1156-1169
7. Armoiries Philippe de Milly.svg Fillip de Milli 1169-1171
8. Armoiries Eudes de Saint-Amand.svg Odo de Sent-Aman 1171-1179
9. Armoiries Arnaud de Toroge.svg Arnold de Torroxa 1181-1184
10. Armoiries G?rard de Ridefort.svg Jerar de Ridfor 1185-1189
11. Armoiries Robert de Sabl?.svg Rober de Sable 1191-1193
12. Armoiries Gilbert H?rail.svg Jilbert Horal 1193-1200
13. Armoiries Philippe du Plaissis.svg Fillip de Plessi 1201-1208
14. Armoiries Guillaume de Chartres.svg Giyom de ?artr 1209-1219
15. Armoiries Pierre de Montaigu.svg Pedro de Monteg? 1218-1232
16. Armoiries Armand de P?rigord.svg Arman de Perigor 1232-1244
17. Hughes de Payns.svg Ri?ar de Bur 1244/5-1247 [6]
18. Armoiries Guillaume de Saunhac.svg Giyom de Sonnak 1247-1250
19. Armoiries Renaud de Vichiers.svg Reno de Vi?ye 1250-1256
20. Armoiries Thomas B?rard.svg Toma Berar 1256-1273
21. Armoiries Guillaume de Beaujeu.svg Giyom de Bejo 1273-1291
22. Armoiries Thibaud Gaudin.svg Tibo Goden 1291-1292
23. Armoiries Jacques de Molay.svg Jak de Mole 1292-1314

[redakt?] ?stinadlar

  1. ? Malcolm Barber, The New Knighthood: A History of the Order of the Temple. Cambridge University Press, 1994. ISBN 0-521-42041-5.
  2. ? Martin, p. 47.
  3. ? Nicholsun, p. 4.
  4. ? Malcolm Barber, The Trial of the Templars. Cambridge University Press, 1978. ISBN 0-521-45727-0.
  5. ? Read, The Templars. p. 91.
  6. ? Armand de P?rigord was either killed or captured at the battle of La Forbie; authorities differ. Richard de Bures commanded the Templars until the election of Guillame de Sonnac; whether he was Grand Master is disputed. See here

[redakt?] H?m?inin bax

[redakt?] Xarici ke?idl?r

Vikimedia Kommonsda M?b?d c?ngav?rl?ri il? ?laq?dar m?xt?lif fayllar var.

M?nb? ? "http://az.wikipedia.org/w/index.php?title=M?b?d_c?ngav?rl?ri&oldid=2158541"
Al?tl?r sand???
Adlar f?zas?

Variantlar
G?r?n??
H?r?k?tl?r
B?l?d?i
Keyfiyy?tli s?hif?l?r
X?susi
Al?tl?r sand???
Ba?qa dill?rd?